“Nos mes mester entrena huesnan pa asina cambia henter e modus operandi. Si na Aruba boso ta pensando pa integra derechonan di naturalesa den legislacion bo tin di percura cu cada ciudadano haya esaki y no solamente abogado y estado. Asina cualkier hende por representa por ehempel Bubali Plas.”

‘Naturalesa no ta un obheto, si no un suheto’. Asina Nathalia Greene di Aliansa Global pa Derecho di Naturalesa a expresa na un publico cu interes pa proteha naturalesa.
Pa Movemento Raiz su prome aniversario di existencia un grupo di fundacionnan conhuntamente cu e partido a organisa un simposio unda a propone entre otro di bin cu un tribunal di derechonan di naturalesa na Aruba.

‘Naturalesa tambe mester haya un asiento riba mesa’
Asina sra. Greene a reacciona na un reportero di Bon Dia su pregunta encuanto si mester considera crea un corte unda huesnan ta specialisa y tin dominio di materia di naturalesa progresivo. E pregunta cual nos a formula a surgi di un combersacion cu un refugiado cu ta experto den materia di derecho di naturalesa a tene cu nos reportero.

Como e simposio su orador principal, sra. Greene a trece dilanti ideanan radical tocante e relacion fundamental entre nos y naturalesa, mirando cu ta considera esaki un obheto pa explota en bes di algo cu ta bibo. Esaki por demostra por medio di e echo cu den nos sistema huridico y mayoria di nan rond mundo  nos ta considera naturalesa of espacio manera propiedad.

Aunke radical, e concepto aki ta hinca den Bolivia su constitucion. Sra. Greene tabata un di e personanan cu a bringa pa trece esaki den un temporada politicamente instabil den su pais 10 aña pasa. Segun sra. Greene, tin cu percura cu e derecho di naturalesa pa existi keda un prioridad por medio di laga cualkier persona defende naturalesa.

Ciudadanonan hunto cu huesnan siñando materia ambiental
”Y ora bo bin cu esaki, bo tin di entrena e huesnan tambe.” Despues  Greg Peterson, presidente di Stichting Aruba Birdlife Conservation, a elabora cu e fundacion su experiencia den corte. “Ta conoci cu proyectonan di real estate rond mundo ta cosnan malvado. Y tur ta pa beneficio di un par di hende so. Nos a pasa e frontera di loke nos industria turistico por sostene. Nos mester proteha nos turismo di e manera aki tambe.”

Segun e presidente di e fundacion, ‘e personanan di Isla di Oro’ ta stigmatisa e fundacion pa ta ‘radicalnan extremo, djis pasobra nos stima nos isla’. Sr. Peterson a contraataca esaki por medio di bisa cu ‘boso kier pone un hotel memey di mangelnan? Mi ta kere net esey ta radicalismo extremo -pa radicalmente destrui e naturalesa di nos isla y yena bo mesun saco’, riba cual publico a reacciona cu par di hari nervioso.

Corupcion den casonan pa proteha naturalesa
El a agrega na su discurso bisando cu: ‘e prome hues cu nos a haya tabata excelente cu nos. Loke a pasa un tiki despues ta cu ora nos a hiba e big boys corte nan a studia e hues. Nan a haya sa cu e hues a primi 1 like 1 biaha riba un post riba media social di Aruba Birdlife. Di a manera aki nan a conclui cu e hues no ta imparcial, pa kit’e como obstaculo’.

“Asina nan a kita e hues. Bo ta wak con leu e influencia di  den mi opinion personal corupcion ta bay? Hunga cu e sistema pa un grupo chikito haya beneficio pa mi tambe ta corupcion. Nos mester a pasa den humiliacion. 4 persona a firma declaracionnan contra nos cu no tabata concorda cu realidad. Nos a siña hunto cu e huesnan. Mi ta kere cada persona a contribui cu poco hurisprudencia  cada un cu su pida conocemento pasobra den e ultimo caso di corte nos a haya un hues cu tabata hopi on the ball.”

Di e manera aki sr. Peterson a agrega na loke sra. Greene a trece dilanti, concordando asina cu su experiencia di no solamente laga cortenan dicidi si no integrando e rol di ciudadano hunto cu esun di e sistema hudicial.

Te ainda gobierno su posicion riba Isla di Oro no ta firme
Un nocion a bin dilanti na cierto momento cu lo tin algun culminacion entre e propagandistanan y e contrincantenan di Isla di Oro. Pero ki tempo ni exactamente di kico esaki lo consisti no a bin dilanti durante e simposio.

Mientrastanto gobierno no a duna un posicion firme riba e proyecto aki te na momentonan actual. Ultimo desaroyo cu por a mira tabata cu minister di desaroyo teritorial y medio ambiente Otmar Oduber (POR) tabata wardando pa un conseho di nos isla su departamento di naturalesa.