Un siman bastante agita a termina antayera cu un reunion entre gobierno di Aruba y CAft, y un decision di Conseho di Ministro di Reino ayera. Den e ultimo aki e decision faborable di Conseho di Ministro di Reino pa facilita e promer reduccion di e recorte, e 5% riba e salarionan, a bay acompaña sin embargo pa cuatro condicion, unda anteriormente tabatin solamente tres. Esun cu a keda añadi ta e condicion, cu ora elimina e recorte por completo, na 2023, no por tin deficit mas den presupuesto.

E condicion aki ta bari for di mesa e posicion di gobierno di Aruba cu, segun nan presupuesto multi-anual presenta hunto cu presupuesto 2022, nan ta keda mantene un deficit te aña 2026, creando un debe extra bastante grandi, di casi 500 miyon florin di 2022 te 2026. Cu e decision aki gobierno di Aruba ta obliga di tin un presupuesto cu surplus na 2023, manera tabata palabra anteriormente tambe, ora a permiti Aruba no cumpli cu e condicion di surplus cu tabata programa pa e aña aki caba. Teniendo cuenta cu e consecuencia di e crisis di pandemia a posterga esaki te 2023, pero gobierno hunto cu presupuesto 2022 a presenta un proyeccion di gasto y entrada cu deficit pa e proximo cuatro aña, cu aparentemente absolutamente no por a carga aprobacion di gobierno di Hulanda.

Mester bisa tambe cu e aprobacion pa Aruba cuminza cu reduci y despues elimina e recorte salarial ta conveni gobierno di Hulanda, pasobra nan por mustra e otro islanan cu ta factible yega na acuerdo den e asunto aki. Den e sentido aki por considera e asunto di recorte salarial un ‘give away’ Hulandes den negociacion cu gobierno di Aruba, cu por presenta esaki como ‘exito’ na e cuerpo di ambtenaar y demas personal cu a haya menos salario desde 2020. Pero banda di esaki e propio Promer Ministro a admiti den su recado di prensa cu mester pone atencion riba e acuerdonan den e diferente Landspakketnan pa loke ta moderacion di salario en general. Aki ta referi entre otro na e cambio di ley cu mester a introduci cu lo a elimina e aumento automatico di salario via e asina yama ‘periodiek’, cu ta haci cu hasta si gobierno no emplea ningun persona nobo, ainda e gastonan di payroll ta keda aumenta. Y esaki naturalmente ta bay contra sentido di e protocol di 2018, cu ta requeri cu anualmente gobierno mester reduci su gasto di personal nominalmente, es decir na florin. Cu nada no ta tuma lugar riba e tereno ey ta perfectamente comprensible, pasobra esaki ta un di e temanan impopular cu por bay costa voto. Di igual categoria ta e asunto di e ‘eigen bijdrage’ cu tabata den preparacion caba, pero na ultimo ora gobierno a haya miedo di kima curpa cu awa friu y a para e implementacion.

Den un rueda di prensa ayera e colegio di supervision financiero a splica nan posicion despues di e encuentro cu gobierno di Aruba. A keda existi preocupacion pa diferente otro aspecto, manera CAft a ilustra den nan lista di 13 recomendacion y sin duda e preocupacion aki ta presente na Den Haag tambe. Di cualkier manera, e reunion cu gobierno di Aruba por a bay den un bon ambiente, ta keda e hecho cu mester duna contesta na e ultimo carta di CAft, den cual nan ta ripiti e diferente puntonan, riba cual nan mester haya contesta. Esaki no pa satisface deseo di CAft, sino pa cumpli cu e requisito legal di e proceso di supervision financiero. Dependiendo di e contesta cu gobierno duna, CAft lo mester raporta na gobierno di Reino.

 

E impresion ta cu gobierno di Aruba a logra un rosea extra, pero lo no ta pa largo. Ya caba ta yegando na finalzacion di presupuesto 2023 den e dianan aki, y awor mester bolbe na mesa di diseño, pasobra te awor tabata anticipa un deficit di Afl. 121 miyon pa Pais Aruba, cu por resulta mas chikito si tin un saldo faborable den e demas entidadnan cu ta forma e sector colectivo. Dobla esaki den direccion di un saldo positivo no ta un tarea facil y den esaki no ta yuda tampoco cu gobierno ta keda insisti cu nan no por baha gasto. Den nan rueda di prensa CAft a expresa, atrobe, nan preocupacion cu mester introduci un impuesto indirecto nobo, e BTW (VAT), mientras ainda no tabatin un splicacion debido, di cual por deduci realismo di e introduccion na januari 2023. Ademas nan ta constata cu e proceso legal pa yega na e ley no a inicia ainda, y ta adverti cu fayo pa introduci esaki na januari 2023 lo tin consecuencia grandi pa entrada di gobierno y su estado financiero.

Varios luna pasa den e Editorial aki a adverti cu e introduccion di e BTW no ta bay keda cla, y cu gobierno no lo lamenta esey. Manera bisa anteriormente, no tin voluntad politico pa ehecuta esaki, mescos cu pa e otro asuntonan cu ta exigi curashi y pone interes electoral un banda. Ademas, no introduccion di BTW lo percura di mes pa un deficit, loke ta crea un ‘self-fulfilling prophecy’ pa gobierno di Aruba. Por ta cu ta pesey gobierno di Aruba no por splica CAft ta con nan a yega na calcula 160 miyon di entrada di BTW? Surplus na 2023? Nos no ta mira esey ainda…