E violadonan di ley tambe?

Ultimo añanan sigur e fenomeno di traficacion di hende ta hayando debido atencion di nos autoridadnan, y esey ta bon, sin mas. Den un mundo unda explotacion y abuso di hende ta sucede tur caminda, ta imposibel pa nos pretende cu cerca nos esey no ta pasa. Y no ta algo tampoco di ultimo añanan so. Desde cu nos a mira gruponan grandi di hende di exterior cuminsa yega, e abuso di hende tambe a crece hunto cu e entrada masal aki. E abuso aki, mescos na otro pais conoce hopi diferente forma. Ta trata di hende muhe cu ta yega nos isla bao di pretexto falso, cu tur tipo di promesa di trabao y bon salario, y hasta caso di promesa di matrimonio, pero despues cu nan ta aki, ta resulta cu e realidad ta totalmente otro. Den cierto caso ta trata di trabao forsa den prostitucion, pero otro forma di trabao forsa tambe ta existi. Manera den caso di trabao, cu no ta rekeri cu e persona mester sali riba caya pa bay traha, por ehemplo. Facilmente e ora ta yega na e abuso di kita paspoort di e persona, cu ta haci cu ta bira dificil pa nan bay di cas tambe. Despues ta cuminsa hopi biaha e odisea di e permiso, hopi biaha e engaño di e papelnan cu ta den tramite, eterno, mientras cu e incertidumbre ta crece, sin cu e persona tin realmente un alternativa, y ta keda warda cu e speransa cu un dia e situacion lo drecha.

Manera un caso di un señora cu a ser treci di su pais pa un compatriota, cu efectivamente a kita su paspoort y a tene pa mas di un aña como un catibo moderno, sin pago, y sin cu e por a sali riba caya. Te dia cu el a logra yega na un instancia gubernamental cu a yud’e pa e por a bay su pais atrobe.

Den un otro caso conoci pa un di nos redactornan, di e manera aki un empresa tabata mantene pa varios aña un grupo di trahado stranhero cera den un cuarto tras di e negoshi, mientras cu nan tabata traha den e shift di marduga, y tabatin prohibi pa sali riba caya. Y esun cu kier habri su boca, ta haya menasa di yama Inmigracion pa bin busca nan. Te cu despues di algun aña, un di nan a logra sali di e luga y yega cerca un instancia gubernamental, unda el a haya ayudo. E persona, e tempo ey ilegal, despues di mas di binti aña ainda ta biba na Aruba, y ta un di e hopi miles di hende cu a bin nos isla pa purba construi un miho futuro pa nan mes, y contribui na un manera positivo, nada mas, nada menos.

Tin biaha e abuso ta tuma luga den un forma hopi camufla, manera otro caso, unda e empresario en cuestion tabata obliga esunnan cu ta haya permiso, pa join e iglesia di su preferencia. Nan mester a paga nan permiso plus un suma di dos mil florin pa aña na e empresario, y… seguidamente bay busca trabao nan mes. Di nan salario ademas nan mester a paga e iglesia 10% tur luna… Cu un payroll ficticio di mas di cincuenta hende, esaki tabata un bunita suma di cien mil florin pa aña, sin belasting, plus e 10% di salario tur luna. Traficacion di hende, o obra di misericordia…?

Pakico nos ta conta e storianan, berdadero, aki? No solamente pa mustra riba e aspecto di abuso. Nos ta sigur cu tin hende cu por conta suceso hopi mas dramatico cu esakinan. Pero nos ta conta nan, pasobra nan tin algo en comun, y esey ta cu den tur caso, y nos conoce hopi mas, nunca husticia a saca un dede pa enhuicia esunnan cu a comete e abusonan aki.

Mas di 25 aña pasa, den un reunion di funcionarionan gubernamental encarga cu trabao cu tabata relaciona cu e problema di ilegalidad, pero tambe di e abusonan cometi pa hende local y stranhero cu trahado di exterior, e procurador general di e tempo ey a admiti, cu mientras e aña anterior a saca mas di 1100 trahado ilegal for di e isla, no a yega ni na multa cinco dunado di trabao… Y esaki mientras cada un di e trahadonan ilegal aki tabatin un hende cu tabata abusa di nan.

Y unda nos kier yega cu tur esaki? Laga nos bisa asina: nos ta contento y ta apoya completamente e trabao cu ta tumando luga diariamente pa atende e victimanan di e miho manera. Sin embargo nos experiencia ta cu den mas di dos decada por mira un trato masha suave mes cu esunnan cu ta comete e abusonan. Y pakico? Pasobra tin caso den cual ta trata di hende di prestigio, di alcurnia den e sociedad aki? Naturalmente lo tin esunnan cu ta mustra riba e caso di e ministro acusa di traficacion humano, pero pa nos esey ta un excepcion grandi. Y si nos ta kiboca, laga e autoridadnan concerni cuminsa publica estadistica di e fenomeno aki. Esey tambe lo contribui na e afamado transparencia.