Si bo wak riba opvang mes, no tin un caminda cu un hende homber por bay si nan a maltrat’e. Nos no a pensa riba esey. Nos a pensa cu hende homber no ta topa cu maltrato. Pero mi a yega di topa nan aki [den mi oficina], blousa, bati y no kier a bay cas, cu miedo.”

Pa Enid de Kort, terapista di pareha na Departamento di Asuntonan Social, e problema di violencia domestico ta un patronchi cu ta keda ripiti den cierto conducta cu tin den tanto hende homber como hende muhe, manera no tin e habilidad pa comunica sin resorta na violencia. Manera nos a publica siman pasa, e terapista ta haya cu ta importante pa ataca e problema di violencia domestico unda e por mira tin falta di atencion: riba hende homber.

Manera sra. de Kort a clausura den nos ultimo articulo, su persona como un terapista cu mas di 20 aña di experiencia por bisa cu ademas di enfoca riba hende homber, e por mira un gran cantidad di divorcio cu ta tuma luga na nos isla.

Aunke e terapista ta descarta cu divorcio ta algo negativo, mirando cu ‘tin biaha e pareha di berdad no por biba cu otro y ta miho pa nan ta separa’, e ta preocupa pa e personanan cu ta criando den famianan cu structuranan moderno of mixto. Sra. de Kort ta ilustra esaki por medio di mustra cu ora un divorcio tuma luga, hopi biaha e structura di e famia ta cambia, agregando asina parehanan di mayornan na e structura familiar. Esakinan por bin tambe cu nan propio yiu cu ta amplia e famia mas ainda.

E desaroyo aki ta loke ta pone cu sra. de Kort ta enfocando mas y mas riba parehanan, specialmente despues di tuma varios tayer na Canada. “Na Aruba tin hopi problema di relacion entre pareha, te hasta pafo di homber cu muhe, pasobra awendia bo tin parehanan LGBT tambe, cual mi ta topa tambe den mi trabou.”

Esaki no kiermen cu e tipo di famianan aki ta malo, si no cu e por ta un poco confuso pa e muchanan, sra. de Kort ta expresa. “E ta hopi mas complica, y podise lo crea problema pa e muchanan ora nan crece por tin un bista riba ken ta nan ehempel, modelo of cua familiar nan a conecta mas cu ne.”

En bes di cera hende ataca e raiz di e problemanan emocional’

Den un tayer na Canada titula husticia curativo (Restorative Justice), e terapista a mira cu mas y mas internacionalmente ta enfocando riba no castiga hende cu a comete violencia domestico, si no cu ora esaki tuma luga nan ta bay un programa pa restaura nan mes.

Esaki mas cu claro no kiermen e persona no mester para responsabel pa loke nan a haci, si no cu ta trata e problema di un manera cu por trat’e di tal manera cu ta yega na su raiz. Te hasta den e sesionnan aki ta trece e persona su pareha y yiunan, segun sra. de Kort.

Ta un stap importante pa traha di e manera aki, segun e terapista, pasobra segun investigacion preliminar haci na Canada, 95% di hende homber cu ta comete violencia domestico ta sufri di trauma. “Hopi di nan a wak violencia domestico na cas, y esaki ta bira un patronchi pasobra hopi biaha loke bo ta wak ta con bo ta kere cu bida ta.”

Pa bin cu esaki lo yuda personanan cu ta comete e tipo di actonan asina, lo por yuda nan eventualmente pasobra maske e persona kibra cu un pareha, e patronchi aki lo persisti den cualkier relacion cu e haya su mes den dje, segun sra. de Kort. “Mi a yega di haya personanan cu tin varios pareha y asina cu e relacionnan ta cana cada un ta caba na violencia domestico. E ta manera un cadena. E ora ey bo tin cu haya sa con pa kibra e cadena.”

Sra. de Kort ta haya cu mester traha mas basa riba e concepto aki, tanto di husticia curativo, esta pa yuda personanan resolve nan problema y no simplemente cera nan si nan a comete violencia domestico, y pa cuminsa traha riba hende homber tambe.

Nos a pensa cu nan no ta maltrata hende homber’
Riba e ultimo aki sra. de Kort por mira cu na Aruba ‘casi no tin un base pa traha cu esaki’. El a comenta cu tin un fundacion pa hende homber, pero na su conocemento e no por mira con activo esaki ta.

Pa yega na mas comprension pa esaki sra. de Kort a subraya cu nos tur como sociedad ta hunga un rol, pa papia di emocionnan y aspectonan cultural cu ta considera taboo, cu lo por yuda den futuro den e manera con hende homber y tambe hende muhe ta anda cu emocionnan.

Prensa tin un rol, mayornan tin un rol, nos institucionnan tin un rol. Un hende homber tin emocionnan mescos cu hende muhe. Si nos cuminsa cambia e manera di pensa aki por bin cu den futuro por ehempel un cuerpo policial por yuda un hende homber y acepta cu nan a maltrat’e en bes di wordo hari.”