Hopi biaha por scucha e keho for di comunidad riba e sistema di dokter di cas. Bon Dia Aruba a aserca Joaquin van Trigt, kende ta un dokter di cas. E ta splica con e sistema di dokter di cas y specialista ta traha. Esaki debi na hopi confusion cu tin riba e pregunta di ki ora un pashent ta bin na remarke pa verwijsbrief pa specialista. Tambe ora tin un lista di espera largo pa yega na specialista.

Sr. van Trigt a splica cu e ta kere e confusion aki tin di haber cu mal comprondemento di e sistema na Aruba. E sistema aki ta uno cu ta bin di Hulanda y otro paisnan Europeo.

Segun e dokter, “e profesion di huisarts tin como funcion pa ta un ‘gatekeeper’. E ta fungi como un screen y ta filtra tur e malesanan cu ta di manera di bisa basico. Por ehempel griep, dolor di bariga, diabetes, problema cu pishi y dolor di cabes ta wordo considera malesanan simpel. Esakinan por wordo trata hopi bon door di bo dokter di cas.”

Di otro banda di medaya bo ta haya malesanan cu ta mas dificil y ta exigi tratamento extensivo y specifico. Sr. van Trigt ta splica cu na momento cu un dokter di cas no ta sinti su mes adecua pa duna e cuido necesario pa trata un malesa specifico, ta bay over pa verwijs pa specialista. “Esaki ta na discrecion di dokter di cas semper. Por ta posibel cu discusionnan lo surgi, si pashentnan ta sinti cu nan tin derecho na acceso pa specialista.” Sr. van Trigt ta subraya cu e discusion aki ta keda entre dokter cu pashent.

Pa splica un poco mas, sr. van Trigt ta duna e banda di e specialista. “Na cierto momento e specialista tambe por haya su mes cu hopi pashent si ta verwijs sin necesidad. Si tin cosnan cu e dokter di cas mes por a tuma na cargo, e specialista por ta gastando su tempo sin necesidad. Di e manera aki e specialista por haya un lista di espera largo. Esaki por causa cu pashentnan cu echt mester atencion di un specialista e ora ey no ta haya preferencia.”

Sr. van Trigt a bisa cu e ‘gatekeeper’ rol di dokter di cas eigenlijk a existi pa purba di wanta e lista di espera pa specialista mas cortico y haci cuido mas eficiente.

E medico ta splica cu tambe e aspecto financiero ta hunga un rol den e manera con e sistema aki a wordo diseña. E gastonan cu bo tin cu cubri ora bo ta haya un consulta cu specialista por ta 5 pa 10 biaha mas caro. “E consulta mes di e specialista ta hopi mas caro y hopi biaha e investigacion of operacion cu specialista ta haci tambe ta hopi mas caro. Di e manera aki si no tabatin dokter di cas y tur pashent lo bay specialista, e gastonan di cuido medico lo subi enormemente.”