Bo a yega di tin e experiencia di mira un producto online pa despues haya aviso pa esaki tur caminda riba bo rednan social? Leu di ta un coincidencia, e situacion aki di aviso perturbantemente precies ta duna un bista den e mecanismonan tras di cortina cu ta ‘feed’ bo un producto cu bo a busca riba Google of a ‘like’ riba rednan social.

Segun un articulo di The Conversation riba Associated Press, e mecanismonan aki ta wordo usa frecuentemente pa propositonan mas nefasto cu solamente avisonan agresivo. E menasa ta den con e avisonan enfoca aki ta interactua cu e panorama politico extremadamente dividi. Jo Adetunji, como investigador di rednan social pa The Conversation, ta mira con hende buscando pa radicalisa otronan ta usa avisonan enfoca pa move hendenan facilmente pa bay den extremismo.

Aviso na un audiencia di un persona

Aviso claramente ta algo poderoso. E campaña corecto por duna forma of crea demanda pa un producto nobo, of rehabilita e imagen di un producto mas bieu, of hasta di henter un compania of marca. Campañanan politico ta usa strategianan similar pa pusha candidato- y ideanan, y historicamente, paisnan a usa nan pa ehecuta campañanan di propaganda.

Avisonan den media masivo ta poderoso, pero e medionan aki tin un forsa moderador den nan. Na momento cu ta purba move hopi hende den un direccion, media masivo por move nan solamente mesun lihe cu loke e centro ta tolera. Si e move demasiado leu of demasiado lihe, ta aliena e personanan den centro.

Pero e perfilnan detaya cu companianan di rednan social ta construi pa cada un di su usuarionan a haci aviso hopi mas poderoso door di permiti publicistanan personalisa nan avisonan pa individuonan. E perfilnan aki hopi biaha ta inclui e tamaño y balor di bo cas, ki aña bo a cumpra bo auto, si bo ta na estado, y si bo ta cumpra hopi cerbes. Consecuentemente, rednan social tin e habilidad mas grandi pa expone hende na ideanan na velocidad cu nan, individualmente, por acepta esakinan. E mesun mecanismonan cu ta recomenda un producto niche na net e persona adecua, of ta sugeri un substancia adictivo net na momento cu un persona ta mas vulnerable, tambe por sugeri un teoria di conspiracion extremo net ora un persona ta cla pa considera esaki.

E ta cada bes mas comun pa amigo y familiarnan haya nan mes den bandanan opuesto di debatenan altamente polarisa tocante asuntonan importante. Hopi hende ta reconoce rednan social como parti di e problema, pero con e tecnicanan poderoso di aviso personalisa aki ta contribui na e panorama politico divisivo?

Garnachi na extremismo

Un parti importante di e contesta ta cu hende asocia cu gobiernonan stranhero, sin admiti ken nan ta, ta tuma posicionnan extremista riba postnan riba rednan social, cu e meta intencional pa genera division y conflicto. E postnan extremo aki ta tuma bentaha di e algoritmonan di rednan social, cu ta designa pa aumenta ‘engagement’ – esta, participacion – loke ta nifica cu ta recompensa contenido cu ta provoca un reaccion.

Otro parti importante di e contesta ta cu hende buscando pa radicalisa otronan ta pone lineanan di garnachi conduciendo na posicionnan mas y mas extremo. E vianan di radicalisacion aki riba rednan social ta traha igual sea ta reclutando jihadista den Medio Oriente of insureccionista pa 6 di januari na Merca.

Bo por haya e sentimento cu bo ta ‘haciendo bo propio investigacion’ bayendo di fuente pa fuente, pero en realidad bo ta sigui un via di radicalisacion cu ta diseña pa guia bo na contenido mas y mas extremo, na e velocidad cu bo mes por tolera. Por ehempel, despues di analisa mas di 72 miyon comentario di usuarionan riba mas di 330mil video riba 349 canal di YouTube, investigadornan a descubri cu usuarionan consistentemente ta pasa di contenido mas leve na contenido mas extremo.

E resultado di e vianan di radicalisacion aki ta aparente. En bes cu mayoria di hende tin opinionnan modera y algun persona tin opinionnan extremo, cada bes menos hende ta den centro.

Ehemplo di vacunacion

Un ehemplo recien, cu nos por a nota tambe na Aruba, tabata tempo cu e vacuna contra Covid-19 a yega memey di pandemia. Mesora por a nota con sociedad a dividi, casi completamente, entre esnan vacuna y no-vacuna. Tiki hende por a keda den e posicion central. Di un banda, personanan cu no tabata kere den e vacuna tabata trece dilanti teorianan cuestionando e origen di e virus SARS-CoV-2, e ciencia y tecnologia tras di e vacna, e rol di Organisacion Mundial di Salud, e validez di e medidanan manera shelter in place, lockdown y toque de queda, y e derecho di gobiernonan pa suspende loke pa largo tabata derechonan protegi. Di otro banda, personanan cu tabata kere den e vacuna tabata tilda e otronan di ta ‘anti-vax’, anti-ciencia y hasta anti-sociedad, di ta teoristanan di conspiracion, y cuestionando e origen di e campaña anti-vacuna. E encuentronan di e dos banda aki riba rednan social hopi biaha no a resulta den dialogo sino den insulto – cada banda yamando e otro pa naief, ‘sheeple’, of pio.

Na final, esaki a resulta den perdida pa ambos banda ya cu ningun kier a mira e validez di e posicion di e otro ni tampoco con pa reconcilia nan posicion. Cada discusion tabata sirbi pa pusha e personanan mas profundamente den e posicion cu nan a asumi originalmente caba.

Protege bo mes contra radicalisacion

Pa cuminsa, Adetunji ta recomenda un dosis enorme di skepticismo pa recomendacionnan riba rednan social. Mayoria di hende a bay riba rednan social buscando un cos en particular, y despues a haya nan mes kita nan wowo for di nan celular mas cu un ora despues, sin tin idea con ni pakico nan a lesa of mira loke nan a caba di haci. E ta diseña pa ta adictivo.

Purba delinea un caminda mas delibera na e informacion cu bo kier, y activamente purba di evita di click riba cualkier cos cu ta wordo recomenda. Si bo lesa of mira loke a sugeri, puntra bo mes, ‘con e informacion aki por ta den interes di otro persona, no di mi?’.

Pa di dos, considera duna sosten na esfuersonan pa rekeri plataformanan di rednan social ofrece usuarionan un escogencia den algoritmonan pa recomendacion y curacion di contenido, incluyendo esnan basa riba reglanan cu ta facil pa splica.

Pa di tres, y mas importante, ta recomenda pa pasa mas tempo interactuando cu famia y amigo fuera di rednan social. Si bo ta haya bo mes tin mester di forward un link pa proba bo punto, tuma esaki como un advertencia cu en realidad bo no ta compronde e asunto suficientemente bon riba bo mes. Si ta asina, talbes bo a haya bo mes ta sigui un via construi pa hiba na contenido extremista, na lugar di consumi material cu realmente ta yuda bo compronde e mundo miho.