Politiconan mester stop di instiga. “Nos no a mira e documentonan, pero cu locual a presenta, e conclusion ta cu nos no tin mucho opcion.” Asina CEO di AHATA, Tisa LaSorte a declara despues di e encuentro cu Prome Minister Evelyn Wever Croes a organisa pa informa riba condicionnan imponi pa Gobierno Hulandes pa por haya prestamo.


Condicionnan cu solamente ta conoci pa Prome Minister y su gabinete, pero cu no ta permiti pa comparti, mirando cu nan ta bou embargo.

Sin por bay den detaye, Prome Minister a splica cu Hulanda a pone Aruba dilanti un escohencia, sea ta acepta condicionnan of keda sin haya placa. E mensahe tabata similar cu locual a presenta na Parlamento e dia prome. A pesar di a pidi Minister Presidente di Hulanda, Mark Rutte pa duna dispensacion y lanta e embargo, pa asina discuti e contenido, esaki no a sucede.

Sinembargo, AHATA y otro gremio a haya e cifranan concreto di e situacion financiero/economico di Aruba. Director di Finanzas Derrick Werleman a tene un presentacion titula ‘Rosea’ pa ilustra kico ta e necesidadnan financiero di Aruba pa 2020 y tambe kico ta e opcionnan pa Aruba. Opcionnan cu ta poco.

LaSorte a bisa cu ta dificil pa duna un conseho riba stipulacionnan cu Hulanda a manda, pero realidad ta cu Aruba no tin opcion. “Nos mester sigui presta placa y pa por presta, nos mester cumpli cu e condicionnan. Esaki ta e unico opcion cu nos tin.”

Pa e CEO di AHATA, ta importante pa subraya si cu Aruba no ta den e situacion dificil aki solamente pa motibo di Covid19. Esey el a bisa durante e reunion tambe. “Ta pa hopi aña ta bisa cu nos mester di reforma fiscal, nos mester di reforma di leynan laboral. Nos situacion financiero cu pa añanan tabata den problema ta un ‘pre-existing condition’ pa e realidad dificil cu Aruba ta den awor aki.”

Perdida autonomia

AHATA tampoco por duna opinion riba e ponencia cu Aruba ta perde su status autonomo den caso cu acepta e Entidad Reforma Caribense. Manera ta conoci, e entidad ta un organo Hulandes cu ta bay ta dirigi pa leynan Hulandes, pero cu ta bay haya e tarea pa maneho financiero di e paisnan Corsou, St. Maarten y Aruba y probablemente otro areanan administrativo tambe. “Nos no a mira e documentonan, pues nos no por bisa con ta bay perde autonomia. E organo nobo aki tin un periodo di existencia di seis (6) aña cu e opcion pa renobacion pa otro seis (6). E ta un cambio transitorio y no ta un cambio structural, pues no ta perdida di autonomia,” ta opinion di LaSorte. “Ta bon pa corda tur hende si, cu tempo cu Aruba a lucha pa Status Aparte, esaki tabata pa separa di Antias Hulandes. Aruba nunca a pidi pa sali di Reino Hulandes. Hende ta lubida esey. Mi ta ripara cu awor hopi hende ta lubida e contexto historico y ta traduci esaki na Hulanda.”

Den pensamento di e CEO di AHATA, ta crucial tambe pa comunidad realisa cu Aruba ta den e situacion di finanzas publico bou presion pa mas di 30 aña, y no a sa di cuida nos administracion debidamente. Ta e mal maneho ey a hinca Aruba den un posicion precario, hasta prome cu Covid19. “P’esey mes ta pidi politiconan pa stop di instiga usando rednan social. Stop di usa emocion. Ta importante pa tur hende sa exactamente unda nos ta para aworaki, kico ta e opcionnan y cu ta tuma decisionnan cu cabez friu.”

Segun LaSorte, e escogencia pa acepta e condicionnan no ta facil. Y hasta si bay de acuerdo cu Hulanda, e no ta bay ta perfecto, pasobra Aruba ta keda cu e debenan grandi. Pero e opcion di no bay de acuerdo ta mas devastador. “E ta implica cu no tin ni economia, ni fondo. Nos mester haci escogencia. En realidad nos no tin opcion. Politiconan mester splica comunidad cu mester pone orguyo un banda y realisa cu si nos a maneha nos fondonan publico na un bon manera, nos lo no tabata den e situacion actual.”