ORANJESTAD – Sustainable Development Goals of e Obhetivonan di Desaroyo Sostenibel na Papiamento, ta un yamada universal haci pa Nacionnan Uni, pa e adopcion di medidanan pa pone fin na pobresa, pa protege e planeta y garantisa cu tur persona lo por gosa di paz y prosperidad. E meta ta pa logra e obhetivonan pa aña 2030.

E 17 obhetivonan ta relaciona cu e intento di logra e ocho obhetivonan di Desaroyo di Milenio (UN Millennium Goals), cu ta: pone fin na pobresa, cero hamber, salud y bienestar, educacion di calidad, igualdad di genero, awa limpi y sanidad, energia accesibel y no contaminante, trabao decente y crecemento economico. Ademas industria, innovacion y infrastructura, reduccion di desigualdad, ciudadnan y comunidadnan sostenibel, produccion y consumo responsabel, accion pa cu clima, bida submarino, bida di ecosistema riba tera, paz y husticia cu institucionnan solido y aliansa pa logra e obhetivo. Den esaki ta atende tambe e cambio di clima. Tur e obhetivonan ta interrelaciona, y ta clave pa exito di e totalidad.

E obhetivonan di Desaroyo Sostenibel ta trece un espiritu di colaboracion pa eligi e opcion miho pa mehora bida, di un manera sostenibel, pa e generacion futuro. E obhetivonan a cuminsa na januari 2016 pa orienta e politica y financiamento di e Programa di Nacionnan Uni pa desaroyo, pa via e trabao di e programa 170 pais y teritorio lo por alcansa e obhetivo den e proximo 15 aña. Durante un entrevista cu Bon Dia Aruba a haci cu Jocelyne Croes cu ta presidente di SDG Aruba y Ghislaine Nicolaas, miembro di e Comision di SDG na Departamento di Asuntonan Exterior, y nan a splica con Nacionnan Uni a bin cu un guia pa e Obhetivonan di Desaroyo Sostenibel, pa wak cua pais ta avansa miho den desaroyo, pero den forma sostenibel.

Sra Croes a bisa cu ta un proyecto boluntario, cada pais por dicidi si ta traha cune. Na luna di september di aña 2015, 193 pais a firma bisando cu nan ta acepta y nan kier traha cu e programa y e ehecucion a cuminsa na januari 2016. El a expresa cu Aruba ta miembro di Nacionnan Uni via Reino Hulandes. Na 2015 Aruba a dicidi cu nan tambe kier traha cu e 17 metanan, pa tambe tin un forma pa Aruba desaroya y “esey ta hopi importante pa motibo cu 10 miyon hende a dicidi conhuntamente di bay den un proceso hopi participativo, di kico ta miho pa mundo.”

Na Africa por ehempel, sra. Croes a splica cu nan a aplica e principionan basico pero cu implementacion local pa por adapta tur cos na e situacion local, pero en general e ta basa riba principio di derechonan humano (manera aspecto social, laboral, cultural, husticia), derechonan di medio ambiente. El a comenta cu esey ta duna un oportunidad pa nan (na Aruba) tambe por crea maneho, politica basa riba hecho y dato. P’esey nan a cuminsa pa busca pa sa kico ta relevante, pa wak kico Aruba tin na cifra y kico nan lo por busca, esey ta hopi importante pa motibo cu nan por wak cual ta e metanan internacional y cual indicadornan e pais por sigui aki y cual area nan lo bay tuma como prioridad. Tur esey ta hopi importante pa Aruba, pa motibo cu e metodologia mes ta hopi importante, cu e obhetivonan mester traha di otro manera, pero ademas di esey no ta involucra e gobierno so, mester tin un sociedad civico, e poblacion mester t’ey, sector priva, pero di otro banda si e hende no cuida e recursonan natural, con na ta bay mantene un negoshi? Por ehempel, si e persona aki no ta cuida e beachnan, tira sushi eynan, e negoshi cu tin cerca di lama tambe lo bay perde, pa motibo cu ningun turista lo bay disfruta di e beach pa via di e sushi.

“Hendenan cu no ta comprende, bo mester educa nan, bo mester percura pa nan comprende kico e ta, tur hende ta papia di esey pero gobierno so no ta responsabel, gobierno a scoge pa traha cu e programa, pero gobierno no ta e unico responsabel pa nos tin un miho Aruba di parti social, economico y di medio ambiente,” Jocelyne Croes a expresa. Ghislaine Nicolas ta opina cu e desaroyo mester avansa, den un forma cu tin diferente dimension, di medio ambiente, economico y social, pero mescos cu sector publico tin responsabilidad, cada organisacion, cada individuo tin responsabilidad.

Nan a recorda cu implementacion di e ley a cuminsa 1 di januari cu e prohibicion di plastic, oxybenzone y styrofoam, pa nan e tin di haci cu e mindshift, pa motibo cu SDG no ta haci proyecto, nan ta coordina, nan ta traha cu e ministerio pa nan haci e proyectonan y duna e direccion strategico. Ghislaine: “Si nos tin un mundo miho, Aruba tambe lo beneficia di esey, pero Aruba tambe mester desaroya su mes di otro forma.”