E prome reaccion di e aña aki di e organo di supervision financiero pa Aruba a sali y ta mustra bastante critico pa gobierno. Aunke mester bisa si cu nan tambe ta mira cu den linea general, entrada y gasto di gobierno ta cana dentro di e normanan di presupuesto 2019. Sin embargo, varios observacion ta bay exigi di ministerio di finanzas un esfuerso extra pa cumpli cu e ‘recomendacionnan’ aki. Loke nos ta tende algun tempo caba, ta cu direpente CAft lo a bira mas critico cu e actual gobierno, compara cu con nan tabata anda cu e gobierno anterior, cu tabata haci malabarismo financiero pa cumpli cu e normanan estableci, manera e regalo cu gobierno ey a duna su mes, eliminando, via un ley un debe di mas di 60 miyon florin cu Pais Aruba tabatin cu SVb.

Si ta berdad cu CAft actualmente ta mas fuerte y critico pa cu Aruba, por interpreta esey di dos manera. Por bisa cu e trato ‘suave’ cu gobierno anterior tabata gosa, a yega na su fin, y cu esey ta positivo, pasobra no ta permiti maniobra barata mas, y ta para pa un maneho mas estricto. En cambio, por bisa cu esey ta inhusto, pasobra pakico a trata eseun cu handschoen di felpa y awor a bisti handschoen di boxeo pa e gabinete aki. Si esey ta loke un hende ta kere, e siguiente pregunta na su persona lo ta: “ta kico bo kier anto?” Keda echa baina cu e trato cariñoso y no logra nada, manera nos a mira den e añanan anterior? Of trata di mantene un ruta cu ta hiba nos berdaderamente na saneamento financiero? Kico realmente ta e meta?

Nos ta kere cu un acercamento realistico di ambos banda, unda claro, ainda lo tin discrepancia, mester hiba nos den e direccion corecto. Esey ta exigi anto cu ta tuma otro na serio, tambe y sigur ora tin critica. Bo no por spera cu bo tin un organo di supervision anto kere cu nan no ta haci nan trabao. Si nan exagera den esey, e otro banda lo mester sa di mustra nan riba esey, o un prensa critico tambe mester haci su trabao.

Kico asina e ultimo rapport di CAft ta trece dilanti? Por ehemplo, ta nota cu a haci cierto recomendacion, cu no a haya respuesta te awor di banda di gobierno. Asina a menciona cu e limite pa gasto di personal (Afl. 479 miyon) ta conta pa e gastonan di tur ministerio, incluyenndo e gastonan extra di e personal pa e Crisis Plan Social. Tambe cu mester bin cu un norma adicional pa e gastonan adicional di personal di Staten, e organismonan halto di estado y DOW. Manera comenta den e Editorial aki, e gastonan real di personal di gobierno, incluyendo tambe e parti di e sector subsidia, ta core den Afl. 735 miyon pa 2019, mas di 50% di e presupuesto total. Nos no ta keda sin menciona cu Raad van Advies tur aña ta duna un recuento berdadero di e gastonan aki den nan conseho na gobierno riba presupuesto. Por ultimo, lo a desea di gobierno ademas un plan integral di reforma fiscal, pa acompaña e proyeccionnan multi-anual di impuesto.

CAft ta constata cu no a cumpli cu ningun di e recomendacionnan, ainda. Cu e gastonan adicional di e Plan di Crisis Social, no ta cumpliendo cu norma pa limita e gastonan total di personal. Motibo pa CAft ripiti su recomendacionnan y añadi un deseo pa loke ta e gastonan di AZV, encuanto e intentonan pa tene e gastonan di operacion di AZV bao control. Ademas ta puntra si por haya contesta riba e recomendacionnan aki dentro di 14 dia.

Awor, ta exagera loke e organismo di supervision ta pidi/recomenda? Esnan cu un bril politico lo ta mirando esaki segun e color di glas di e bril, pero ban purba keda obhetivo. Si nos no ta cuestiona e necesidad di e personal extra cu e Plan di Crisis Social, ainda nan ta keda gasto di personal. Si no inclui nan den presupuesto, ta creando precedente cu pa cualkier emergencia gubernamental por recuri na e accion aki di tene cierto asunto for di presupuesto regular. Esey no ta bay yuda pa un maneho estricto manera nos mester actualmente. Mesun argumentacion pa loke ta e partinan di gobernacion cu no ta inclui den presupuesto y ta dificulta e control total cu ministro di finanzas mester tin riba tur gasto di personal, sin excepcion. Nos ta contento cu loke Raad van Advies pa añas tabata trece dilanti, awor a haya aplicacion.

Finalmente, e incertidumbre encuanto e reforma fiscal, cu no tin CAft so preocupa, pero gran parti di e comunidad aki, y no solamente e actual oposicion politico. Na tur pais na mundo mester paga belasting, aki tambe, pero e tardansa den tuma decision, mientras cu na ultimo ora si ta bin cu medida cu mester drenta na vigor apenas dentro di un luna, ta percura pa creacion di situacionnan innecesario. Esaki ta e caso actualmente cu e introduccion di un impuesto di bebida cu sucu, unda no ta cuestiona e impuesto mes, pero e forma ‘na careda’ di introduci. Kico ta spera nos pa loke ta BBO?