Recientemente a entrevista Jurisky Geerman, kende tin un pasion enorme pa bida en general. Semper a interes’e pa sa con ser humano ta hinca den otro y dicon ‘nos ta haci manera nos ta haci’. Esaki ta parti dos di e entrevista cu Geerman siman pasa.

E kier a comprende y yuda hende. Aworaki e ta desea di conscientisa hendenan mas over di emocionnan y nan influencia riba nos. Den e serie di articulonan aki e ta enfoca riba e emocion: miedo.

Geerman ta splica cu e realidad ta cu den un curpa saludabel y normal, emocion ta wordo sinti, mira, reconoci un rato. Mas tanto hende no ta consciente di e proceso interno aki, pasobra e ta bay automaticamente.

E ta splica cu hopi hende, sin cu nos sa (inconscientemente), ta pasa over di emocion, y dicidi cu e no t’ey, y ta kit’e asina di bay den nos consciencia y tin biaha nos sa (ta consciente) y toch ta dicidi cu no kier sinti e emocion y ta pasa asina tambe riba dje.

Den ambos caso, consciente of inconscientemente locual ta pasa ta cu e emocion ta wordo reprimi. Personanan cu ta haci esaki structuralmente, cu 1 of mas emocion (y sentimentonan e.o.), ta personanan cu ta sufri di condicionnan manera depresion, den diferente grado, un mas cu otro, dependiendo tambe di varios otro factornan.

Lamentablemente, ta wak e patrono di reprimi emocion y sentimento, den culturanan completo manera por ehempel aki na Aruba (y sigur ful rond mundo).Pero tur emocion, incluyendo miedo ta hopi valuabel y un ‘aspecto natural di nos ser humanonan’.

“Ora cu ta normal, miedo t’ey pa protege nos y percura pa nos keda na bida. E ta zorg por ehempel pa nos no bula asina for di un brug of e ta haci nos wak drechi, robes, prome cu crusa caminda”, e ta splica.

Pero ora e ta presente den exceso y persona no tin control natural di dje, e ora e por juist limita e persona di biba e bida ey cu e ta eigenlijk yudando cune. Nada di mas di berdad no ta bon. Pero tambe esaki tin su funcion y no ta por nada e limitacion aki por t’ey.

“Por ehempel den un pasado bo a purba algo nobo y bo a resulta hopi desapunta y cu dolor y a keda cu un sinti desagradabel. Kisas esaki tabata un situacion hopi dificil mes, of varios situacionnan cu a duna resultado negativo.”

Segun Geerman, esey ta pasa pasobra cu di un of otro manera, e emocion no a wordo procesa (pero reprimi) door di bo curpa mes. Akinan e curpa a keda tene e memoria hunto cu e emocion den dje, cord’e y a siña reacciona door di duna hopi miedo den cierto situacion nobo, pa purba protege bo di un posibel experiencia negativo atrobe y bo ‘overload’.

 

Tin casonan unda cu hendenan sa deal miho cu emocionnan, y no ta reprimi nan (structuralmente). Den e casonan ey e personanan aki ta vlinder rond bibando nan bida ‘sin miedo’ ta bisa e ora ey.

Pero locual en realidad ta pasa, no ta cu un persona no ta sinti miedo of no tin miedo, pero cu e personanan aki a siña di nan mes of door di otronan con pa enfrenta e miedo di tal forma cu nan sa con pa valida, dun’e su luga (no pleitando cune), asina cu e no ta impedi nan den nan bida diario.

Esey ta algo hopi great ‘haci nos jaloers tin biaha, of no?’ (sinti jaloers tambe ta oke). Lamentablemente habilidadnan manera deal constructivamente cu miedo, no ta wordo siña den nos sistema educacional regular te cu ami mes a conoce, y te ainda cu mi sa, no ta naturalmente presente den nos cultura, y ta bin mucho menos for di cas.

 

Door cu e miedo ta hopi halto mundialmente aworaki debi na e Coronavirus, eigenlijk ta wordo confronta cu con nos a siña deal cu e emocion aki of no, con nos ta haci (actua, comporta) of no haci den relacion cune.

“Nos a letterlijk wordo oa pa bay paden, y cu esaki casi no por evita di wak nos mes un p’aden. Y kiko nos ta wak cu ta pasando ful rond di nos? Actonan mas violento of agresivo cu normal. Den otro palabranan comportacion destructivo como reaccion riba emocion en vez di un respuesta adecua y constructivo riba e emocion aki.”

Tur hende, tur cultura, tur nacion, tin nan mes un caminda di desaroyo, y ta otro caminda den nan desaroyo personal (emocional). Pues sin husga hende, mi ta bay usa e siguiente ehempelnan. Un ‘simpel’ grita na bo pareha of yiunan of hende di edad (of ken cu ta), ta agresividad y un accion violento, y dalmento (di ken cu ta) ta agresividad y violencia tambe, pero di un otro caliber.

A lo menos cu b’a haci e cosnan aki sin haci bo mes of otronan dolor y daño, e ora e ta mas constructivo. Comportacion agresivo por pasa cerca personanan cu tabata demostra e comportacion aki caba prome cu crisis y aworaki ta demostr’e kisas mas ainda, y tambe cerca personanan cu antes no tabata comporta asina, of no frecuentemente.

E comportacion aki ta bin, Geerman ta kere, basicamente, for di miedonan cu ta existi hopi tempo caba den personanan (deep down inside) y cu a acumula den e curpa y specialmente e inhabilidad di deal constructivamente cu nan.

“Mi ta hopi sigur cu si esaki ta e caso cerca bo, bo no ta realmente consciente di e emocionnan cu tin den bo mes, of si bo tin algun consciencia, ainda no ta logra actua di otro forma den relacion cu e emocion aki. Ta dolor si esaki pasa, y mi kier pa bo sa cu ta oke y comprendibel, pasobra corda cu bo dies no a siña deal miho cune ainda.”

E no ta hustifica e acto doloroso si, comprende ta otro cu hustifica. Y por kies den e momento aki pa na prome luga si bira consciente y despues for di consciencia scoge un comportacion diferente, maske con dificil of imposibel esaki por mustra. Pa esaki bo por bay cerca profesionalnan cerca ken bo ta sinti bo bon y cu ta scucha bo di berdad.

Jurisky Geerman su practica yama Inner Work Aruba, situa na Santa Cruz 71. Por contacta via telefon na +297-5673809, via email na innerworkaruba@gmail.com pa bespreek bo situacion, mira con e lo por ta di asistencia na bo persona y si bo necesidadnan ta alinia cu locual cu e ta brinda. Esaki lo ta e e dos edicion di tres parti cu Geerman kier pa persona compronde nan mes den tempo di crisis.

E por haci un cita teniendo cuenta cu distancia social y tur otro medidanan.