Y con bon nos ta cuida nos mes?

Un analisis chikito di e cifranan general di nos gastonan di cuido medico ta duna nos un resultado interesante. Nos por constata por ehemplo cu e gastonan total di AZV den e ultimo añanan a crece di manera masha modera. Aña pasa nos gastonan di cuido tabata na 3640 florin pa persona sigura, na 2016 3670 florin, y na 2015, 3500. Durante e ultimo añanan nos gastonan medico total ta den e range di 8,0% pa 8,7% di GDP. Un benchmark relativamente modera; tin hopi pais cu tin un porcentahe hopi mas halto. Manera por constata, e gastonan di 2017 hasta tabata un poco mas abao cu 2016, hibando nos na un 8,4% di GDP pa 2017. Esey tin su motibo tambe. Parcialmente esey ta bin pasobra e tardansa den e desaroyo di e proyecto di hospital ta haci cu cierto costonan no por a keda administra ainda. Pero tambe tin varios otro gasto cu ta relaciona directamente cu cuido cu a mustra costo final menos halto cu tabata presupuesta. Esey ta indica, cu na nos opinion por bisa cu tin un intento serio pa contene e gastonan dentro di cierto limite. So far, so good.

Sinembargo, tin e aspectonan cu no ta asina facil pa controla, no solamente cerca nos, pero den cualkier pais. Un di e factornan, nos a yega di menciona esaki mas biaha, ta e poblacion cu ta hayando relativamente mas hende di edad. Nos ta den e proceso ey, y di awor pa 2030 e proporcion di e poblacion riba 60 aña ta bira casi 25%. Y esaki ta un di e cifranan duro, pasobra hende di edad no ta emigra asina facil, y esaki ta duna nos e oportunidad pa planifica bon, pasobra nos sa sigur kico ta e minimo cu nos mester conta cu ne. Y nos lo mester tene cuenta cu esaki ta e grupo cu mas gasto medico, bastante mas cu hende mas hoben. Esey ta algo logico cu nos no por cambia sin mas; nos lo tin un crecemento autonomo basta fuerte den e añanan venidero, y nos lo mester paga esey. Ademas, nos no a conta aden e crecemento di e poblacion mes, cu pa casualidad entre 2016 y 2017 a resulta bastante modera. Nos por bay discuti con ta reparti e gastonan ey, cual schouder por y lo carga mas, pero nos mester carga nos peso.

Naturalmente, henter e asunto aki tin un otro banda. Pasobra te awor nos ta papiando kico bo pais por significa pa bo, y kico ta spera cu bo ta contribui como ciudadano, cu un cierto entrada. Pero esaki ta solamente e asunto di ora cos a yega asina leu cu bo mester di un medico, y si cos bay malo di medico specialista, hospital, biahe pa exterior, etc. Tur esaki ta tuma luga ora mester drecha loke a daña, pero que hubo di loke nos mes ta haci prome nos yega asina leu? Ta facil pa bisa, y nos ta tende esey regularmente tambe, cu ‘gobierno mester haci mas na prevencion’. Ta zona bunita, no? En berdad ta recomendabel pa gobierno cuminsa haci hopi mas na prevencion pasobra esey ta e unico manera pa a largo plaso contene e gastonan medico. Pero pa e intentonan di prevencion logra, tin esunnan cu mester bay haci e parti mas importante di e prevencion: esey ta nos mes cu lo mester cambia nos manera di biba y di come! Nos ta e unico actornan cu berdaderamente por cambia nos manera di haci; tur otro hende por papia den bo cabes te fada, pero ta abo mester hacie!

Y ta birando tempo pa nos cuminsa actua. E problemanan di hende, y mucha hasta, cu malesanan cronico cu e temponan aya ta hende di edad so tabatin, ta creciendo dia pa dia. Riba e paginanan di deporte unda nos por aprecia nos atletanan, nos ta mira cu ainda mayoria tin un curpa bon forma y cu un peso normal, pero nos no ta mira e otro paginanan? Kico ta e placer di mira un mucha di apenas dies, diesdos aña cu un problema serio di sobre peso, cu a manifesta su mes caba den diabetes tipo 2 grave? Kico lo mester ta su futuro; den poco tempo e por perde un pia, despues e otro? Ki bida un hoben asina tin su dilanti? Nos por djis bisa, cu ta e mes mester sa, ta e mes ta doño di curpa? Of nos ta yega na e conclusion cu nos ta responsabel tambe, pasobra ta nos no ta haci nada pa desaroya den otro direccion.

Y si nos ta kere cu como ciudadano nos no por ta parti di e problema so, pero mester ta parti di e solucion tambe, nos mester haci algo. Cuminsa informa nos mes, pa por yega na un dieta mas saludabel. Nos sa, nos ta consciente cu no ta pa tur hende esaki ta asina facil segun nan cartera, pero tin manera pa percura cu e parti cu e individuo no por haci, gobierno por asumi su papel. Esey ta ora ciudadano consciente ta pone presion pa logra esey. Ban haci algo.