Tendencia demografico y mercado laboral

Tuma realidad na cuenta ta algo importante ora forma gobierno. Si no ta basa maneho strategico riba dato real, ta dificil pa elabora un strategia realistico. Pa evita cu nos ta basa nos mes riba sentimento, nos ta cuminsa analisa kico ta realmente tumando luga den nos comunidad y nos economia. Ban cuminsa cu esaki na nivel di poblacion y e ultimo desaroyonan riba e tereno aki.

Nos poblacion, pa loke ta e parti naci na Aruba, ta birando aña tras aña un parti mas chikito di e poblacion local. Esey tin su motibonan. Entre otro, e cantidad di nacemento en total, es decir sin distincion ken e mayornan ta, Arubano o stranhero, ta den un tendencia negativo. Por ehemplo, pa aña 2015 y 2016 nos ta nota un cantidad di 1244 y 1121 nacemento, respectivamente. E añanan anterior, 2013 y 2014, ta duna un total di 1346 y 1376, respectivamente. Mortalidad ta manteniendo mas o menos mesun nivel, cu consecuencia cu e aumento anual di e poblacion local ta bahando. Mientras e poblacion hoben ta disminuyendo, e poblacion riba 60 aña di edad ya a surpasa 18% di e poblacion total, caminda pa alrededor di 24% na 2030.

Un imagen adicional nos ta haya di e cifranan di emigracion y inmigracion. Aki nos por mira cu ultimo añanan tin un tendencia consecuente di mas persona naci na Aruba emigrando, compara cu esunnan cu ta bolbe residencia na Aruba. En cambio, den e cifranan di esunnan di otro nacionalidad cu ta radica aki y esunnan cu den mesun aña ta opta pa bandona Aruba, tin un grupo considerablemente mas grandi cu ta keda aki. Algun cifra pa ilustra esaki.

Na 2015, 1974 persona di otro nacionalidad a registra pa domicilio na Aruba. E cantidad cu a termina nan residencia na Aruba tabata 734, un saldo di 1240 persona. Den e mesun aña, 1089 persona naci na Aruba a bay biba na otro pais, mientras cu 833 persona a bolbe radica na Aruba. Pa aña 2016 nos ta mira un tendencia parecido, aunke cu cifranan un tiki diferente. Di esunnan naci aki, 1141 a sali di registro na Aruba, mientras cu 736 persona a bolbe registra aki.

Na 2016, 1012 persona di otro nacionalidad a registra aki, mientras cu 517 a bandona Aruba.  Ta remarcabel e diferencia entre 2015 y 2016, unda na 2016 a drenta casi mil persona di otro nacionalidad menos cu e aña anterior. Un posibel splicacion pa esaki ta cu den e di dos aña sigui aki di recesion economico, empleo a bay atras asina hopi, cu a importa bastante menos trahado di exterior. Esaki independiente di e debate tocante e preferencia cu tabata duna na stranhero pa haya empleo, en detrimento di e forsa laboral cu lo a keda perhudica, entre otro pa e politica di ontheffing maneha pa e ministro encarga cu Labor e tempo ey. Un señal hopi cla tambe cu e recesion economico cu nos pais tabata pasando aden, tabatin su efecto fuerte riba empleo en general. Y cu ademas a continua den e aña aki tambe.

Y relaciona cu e tema semper controversial di e cantidad di stranhero cu ta drenta pa ocupa cupo di trabao: nos mester ta cuidadoso cu na momento cu empleo mehora pasobra economia ta mehora, nos no haya un rush riba permiso atrobe, sin cu tin un analisis corecto y adecua haci di e situacion di mercado laboral. Ta importante cu ta contempla e situacion for di un punto di bista profesional y obhetivo, y no manera tabata e caso, for di e punto di bista di mandatario como empresario ilegal, cu tur e ambiente di tramitador y funcionario publico cu ta colabora den esaki.

A pesar di e cautela pa evita cu e trahado local no ta e ultimo pa haya trabao, tin e situacion cu ta surgi sigur den cualkier economia chikito, y esey ta e falta di forsa laboral cu cierto conocemento specialisa. Sa sucede mas biaha cu hopi hende ta kere, cu operacion di un empresa ta pega pa falta di un of algun persona clave, cu no por haya riba mercado local. Ta importante cu esunnan cu mester evalua e tipo di situacion aki ta mustra profesionalismo y no ta tarda pa otorga e conseho positivo necesario y e permiso corespondiente. P’esey ta necesario tambe revisa e tempo legal maximo pa duna contesta. Warda seis siman, plus seis siman por ta suficiente pa haci un empresa (y Aruba) hopi daño. Decision rapido y tuma di manera integro, ta e miho arma contra corupcion.

Finalmente, mirando e tendencia di cada biaha mas hende di edad dependiendo di menos hende hoben cu ta traha y contribui na e fondonan pa hende di edad, y tambe tumando na cuenta e deseo di limita e importacion di trahado di exterior, ta importante pa contempla seriamente e empleo, mas tanto posibel di hende di edad, cu cierto conocemento, experiencia y gana pa traha. No pa motibo di xenofobia, pero pasobra cada persona extra cu ta bin di exterior ta significa un ampliacion di nos infrastructura den tur sentido. Optimalisa uzo di nos mes hendenan ta clave.