Dia 1 di october Central Bureau of Statistics (CBS) a cuminsa cu e conteo di CENSO 2020, e biaha aki di un forma digital debi na e situacion di e pandemia di Covid-19.

Parlamentario Setty Christiaan-Yarzagaray kende a yega di experiencia profesionalmente dos censo (2000 y 2010) realisa na Aruba -durante mas cu 20 aña di servicio den CBS- a bisa cu esaki ta e di seis conteo di poblacion y vivienda cu ta tuma luga riba nos isla. El a elogia e hecho cu a pesar di tanto contratiempo, CBS por a pone den marcha e censo aki di forma virtual. E anterior tabata bishitando cas pa cas, pero debi na e reto di Coronavirus, CBS a dicidi di no pospone y bay den un forma digital.

El a bisa cu Censo ta un conteo di poblacion y vivienda, y tur informacion compila den un forma confidencial ta importante, no solamente pa sector gubernamental, pero te hasta pa sector priva. “Pasobra bo kier sa e desaroyo di bo pais den un termino di 10 aña,” el a declara. Practicamente el a defini un censo como un momento cu bo ta saca un potret di Aruba y tur locual tin den e potret ey, ta wordo conta.

Censo den tempo di Covid

Bon Dia Aruba a puntr’e si realmente tabata prudente pa bin cu un censo na e momento aki, caminda pa motibo di Covid tur escenario, social, laboral, economico, etc… ta cambia constantemente. Con confiabel e data aki lo por ta pa futuro? Esaki mirando cu nan ta data nan uza como punto di referencia pa 10 aña.

Parlamentario Chistiaan-Yarzagaray a bisa cu mirando cu Covid a dal mundo henter, full e panorama a cambia. Pero si nos ta keda warda te ora cu e problema bay, nos no ta sigur con hopi e ta bay dura.

A pesar di e situacion di Covid, el a bisa cu e data nan di Censo lo keda confiabel. Esaki los cu posiblemente presencia di coronavirus lo desaroya lihe, cu bo no sa si informacion ey lo keda pa hopi tempo.

El a retira cu e censo aki ta practicamente un potret di nos pais cu ta refleha e momento actual, manera cu e ta. Den e resultado aki, seguramente nos lo mira Covid su impacto den nos pais. CBS ta na haltura di e situacion aki y den un tempo, nan lo trata di haci otro investigacion bek, pa rectifica of wak con e desaroyo a bay.

Nan ta consciente cu un censo ta demanda hopi placa pa bo por bin cun’e. Pero sigur den 3 aña di tempo lo purba haci algo bek cu speransa cu e situacion ta uno mas manehabel relaciona cu e pandemia aki. E ta demanda mas tipo di encuesta y investigacion relata na un periodo specifico di tempo.

E ta corda cu na aña 2010 cu a wordo realisa e ultimo censo, refineria a cera, y esaki a wordo refleha den e cifra di desempleo. E tabata un situacion temporal cu a wordo notifica den e censo su resultado. Un alivio a bin hopi lihe ora cu otro compania a dicidi di opera e refineria. CBS a dicidi di realisa otro investigacion cu a rectifica e situacion ey.

E biaha aki eventualmente lo por sosode mesun situacion, mirando cu Covid ta poniendo un presion extra riba e informacion cu Censo 2020 lo produci. E ta haya cu berdaderamente tur planificacion tabata ta pa haci un conteo personalmente, manera semper a wordo haci den pasado.

Censo digital

Awor e ta bay digital, unda bo ta spera cu e persona ta contestando e preguntanan, manera bo ta desea. Nan a reduci e cuestionario hopi. Mirando cu Censo ta tuma luga cada decada, normalmente bo ta compila hopi mas dato. Pero awor nan mester haci’e mas cortico pa e simpel hecho cu por ta e hendenan no sa con pa contesta e preguntanan directamente.

Normalmente e proceso aki ta tuma cu asistencia di un teller. Debi cu bo no tin e persona aki cu CBS training di adelanta pa sa con pa saca e contesta aki, y e tipo di contesta for di e personanan, bo ta haci e preguntanan mas facil pa contesta.

Tambe CBS ta compara nan data aki cu Oficina di Registraduria Nacional conoci popularmente como censo, ya cu nan tin registracion tambe. Pero den e registracion aki di Censo 2020 nan kier conta tur hende, no obstante nan status legal of no legal. Despues di registracion digital di Censo te dia 24 di october, nan ta bay controla. Si e situacion ta duna na november, personanan por ricibi tambe bishita na cas, si CBS ta realisa cu tin algun iregularidad.

 

A base di su experiencia den CBS, Parlamentario Setty Christiaan-Yarzagaray sa cu cientificamente bo por saca afo cierto erornan cu bo por tin den e datanan. Pero mas cu tur cos si bo ta un “Arubiano cu ta stima bo pais, e ta cumbini bo bisa e berdad,” el a bisa. E parlamentario a invita henter pueblo di Aruba pa participa na Censo, ya cu e ta importante pa nos pais.