Diabierna mainta durante un conferencia di prensa, Comerciante Uni Aruba (CUA) a elabora ariba un tema cu ta causando hopi preocupacion pa e gremio comercial na Aruba. Presidente di CUA, Frans Ponson, a expresa nan preocupacion pa loke ta e trata e tema di douanewaarde y a splica dicon esaki ta perhudica e comerciantenan y na final e pueblo.

Ponson ta splica cu durante temporada di covid nan a ripara cu tabatin scarsedad di diferente productonan cu a resulta den fluctuacion di prijs. Aña pasa e gremionan hunto a manda un carta pa Gobierno di Aruba unda cu a indica cu e prijsnan di container a subi drasticamente, di cinco mil florin pa 20 mil, y den nan preocupacion pa controla e inflacion un tiki, un carta a bay pa gobierno y Douane puntrando pakico semper ta cobra invoerrechten ariba e shipping.

Comercio a puntra e tempo ey pa no haci esey of sikiera stop un tempo cu e cobro di invoerrechten pa tene inflacion bao control. Pero, segun Ponson ta subraya, te dia di awe nunca nan a haya un contesta ariba e carta aki cu nan a manda. “Jammer, pero sikiera nos por a haya algo cu nan por ehempel ta bisa cu nan lo haci algo temporalmente, pero esey no ta e caso”.

Recientemente a yega na CUA su atencion algun cos cu ta preocupaca nan di e proceso di douanewaarde. Douanewaarde ta un ley cu douane tin caminda nan por pone e prijs desea. E ta hinca den ley y Ponson ta remarca cu e ta bon pasobra un comerciante cu no bin cu un recibo Aruba, douane mester pone su markwaarde pe, kiermen como comerciante nan ta para tras di e idea, e concepto y e ley.

Pero e preocupacion cu nan tin actualmente, y sobretodo cu nan a wak e cu hopi comerciante, ta cu si un comerciante cumpra algo online, por ehempel ariba Amazon y e ricibi un descuento ariba e recibo ey, douane na Aruba ta kita e descuento ey y cobra e invoerrechten ariba full e prijs.

“Nos no ta compronde con nan por kita un descuento riba e prijs cu abo ta paga y cobrabo full e prijs. Con nos por dicidi kico e prijs di mercado ta?”, Ponson a resalta.

El a sigui splica cu nan a cuminsa yama diferente comerciante, di cual el a haya recibo cu prueba di un comerciante cu a inverti placa pa bay afo y purba cera un acuerdo pa representa un liña na Aruba. E comerciante en cuestion tin un minimo di producto cu e mester cumpra pa e por representa e liña na Aruba y riba e recibo e ta haya e prijs cu e mester bende y e ta haya e prijs na cual cu e ta cumpr’e cu obviamente ta mas barata cu loke e mester bende.

E situacion preocupante y fastioso ta sinta cu aworaki douane ta bisa cu nan ta kita e prijs cu e comerciante ta paga pa e productonan y mester paga invoerrechten ariba e prijs cu e tin cu bende dicho producto na Aruba, retail price, y no na prijs cu en realidad el a cumpr’e.

“Kico nos ta haci ‘kinan, subi e prijs pa e comerciante, hacie dificil pa e bende e producto y subi e prijs pa pueblo. Kiermen nos ta haya inflacion ariba inflacion ariba inflacion cu e caso aki y esey pa nos ta algo cu nos no por compronde”, Ponson a señala.

El a agrega cu loke CUA kier ilustra na final di dia e proceso aki di douanewaarde ta pone e comerciante den un situacion cu el lo mester “haci algo ilegal, legal”. Pues, segun Ponson ta indica, e comerciante tin cu manipula e recibo, cu ta algo ilegal, pero no ta cambia e prijs cu el a paga, cual ta legal. “Eigenlijk e no a haci nada malo, loke e ta bay haci ta kita e prijs cu e mester bende e producto aki na Aruba y djis laga e prijs cu e el a paga pe riba e recibo y esey si ta wordo acepta”, el a enfatisa.

Como ehempel pa ilustra y splica pueblo kico e situacion ta en realidad, Ponson a indica cu si un comerciante na Aruba tin un producto cu e no por sali dje, producto ta costa 100 florin, pero e ta bende na 50 florin, gobierno ta bisa cu BBO ta wordo cobra ariba e 100 florin y no ariba e 50 florin, pasobra e prijs inicial di e producto ta 100 florin.

“Esey ta loke ta pasando cu e comerciantenan aworaki cu cumpra producto afo y haya descuento, pero mester paga invoerrechten ariba full e prijs. Nos ta pidi un splicacion”, el a remarca.

Por ultimo, Ponson a comenta cu e comerciantenan lo por purba cana e caminda legal usando un recibo di un compra di afo cu tin descuento y mustra hues con e sistema ta trahando aki na Aruba na unda toch e comerciante tin cu paga e prijs full y wak kico hues ta dicta.

El a subraya cu tur compania na Aruba tin e mesun problema aki actualmente y no tin un comerciante ainda cu por bisa cu e proceso ta cana hopi bon. “E ta algo cu nos tin cu atende cune. Nos ta pagando invoerrechten riba e shipping cu ta caro. Si nos bay cobra invoerrechten tambe riba un producto na un prijs cu e comerciante no a ni paga, esey ta otro subida y na final di dia ken ta bay paga tur e gastonan aki? E pueblo”, el a finalisa.