A3 9mrt Santa rosa desaroyo agricultura y hydroponic (NP) (1...jpg

Segun director di Santa Rosa Natalie Maduro, definitivamente ta mira crecemento den sector di agricultura (diferente sorto). Esaki a pesar di e secura cu nos conoce e ultimo añanan cu ta un reto pa e productornan, hendenan ta keda motiva pa planta y Santa Rosa y gobierno ta buscando mas solucion pa facilita awa. Akinan ta unda sistema di Hydroponic ta bira atractivo.

“E motibo cu nos a opta pa bin cu e proyecto di Hydroponic ta pasobra cu tin hopi interes, special den banda di e hobennan. Muchanan na Colegio, Universidad y hasta muchanan di EPB. Aquaponic cual ta e sistema cu ta haci uzo di pisca, tambe ta algo cu hopi hoben ta interesa den dje.”

Segun Sra. Maduro pa locual ta Hydroponic, Minister tabatin combersacion cu un representante di Surinam (Delano Punit) cu ta presidente di e asociacion di Hydroponic na Surinam y e intencion ta cu ta bay wak kico e ta presenta na minister anto pa wak e posibilidad di bin cu un model cu ta un tiki mas chikito. “Por ehempel si bo ta un cunukero y si bo kier algo mas facil pa planta, cu bo por pone por ehempel den bo garashi.”

Actualmente e sistema di Santa Rosa ta den mantencion, y ta wardando simia y productonan nobo pa por inicia bek cu esaki y haci diferente test. Ora cu nos a cuminsa cu nan nos a test diferente tipo di lechuga y otro matanan herbal cual a bay hopi bon, Sra. Maduro a bisa. Aworaki locual cu ta bay haci test riba dje, ta matanan cu no ta comun cu bo ta produci nan den un sistema Hydroponico.

Zona Hydroponico

Pa loke ta Hydroponic, tin un comision cu ta consisti di Santa Rosa, DOW, DIP, Asuntonan Economico, Elmar cu WEB. Locual cu e comision ta haci ta mester laga haci un estudio pa wak con leu por desaroya e sector di Hydroponic na Aruba. “E intencion ta pa nos por acerca dos scol pa haci investigacion y mira kico lo ta e miho manera, ki areanan, teniendo na cuenta biento y factornan na Aruba.” Sra. Maduro a enfatisa cu e intencion ta pa desaroya un zona specificamente pa sistemanan Hydroponico.

Rol di Santa Rosa

E rol di Santa Rosa no ta pa produci pa saca producto pa bende, pasobra no mag di competi  cu e productor. Santa Rosa ta haci diferente test, pa por duna informacion y resultadonan over na esunnan cu ta den e proceso ey of tin intencion pa cuminsa cu un sistema asina.  

Beneficio sistema

Segun Sra. Maduro, e beneficio di e sistema ta, netamente pa motibo cu aworaki tereno di huur ta birando hopi mas limita y desaroyonan ta bayendo asina lihe. Mester por ta posibel pa wak sistemanan unda cu por produci den areanan cu normalmente bo lo no por planta. Tambe e positivo pa Aruba den e caso aki ta, cu no mester warda te ora cu awa yobe pa planta, henter aña bo por planta.

Sostenibel

Tin paisnan manera Spaña y Israel por ehempel cu ta produciendo porcentahe nan hopi grandi di nan cuminda via di sistemanan asina. E ta hopi mas sigur como bo por controla pa malesa, haciendo uzo di un “shade house”, of glas (na Aruba no, pasobra ta hopi calor). “Di otro banda, e tin gastonan rekeri pa haya e sistema anto pa esey mes Santa Rosa a haye interesante pa haci estudio riba dje y ta spera cu por logra bin cu e sistema di Surinam cu ta algo mas simpel. Y cu ta algo cu unabes cu tin e model den chikito, bo mes por traha riba uno mas grandi si bo ta un hende cu ta habil cu boormashin etc. “Locual cu nos ta sinta cu ta tuma luga hopi biaha na Aruba, ta cu e productornan kier un sistema cu ta produci lihe, pero cu no ta mucho complica tampoco.”

Hendenan interes

Aworaki caba si tin hende interesa nan por bay Santa Rosa di dialuna pa diabierna unda cu tin informacion di tur e diferente servicionan cu ta duna y diferente proyectonan cu tin. Den e caso aki segun Sra. Maduro tin esun di Hydroponic, Aquaponic y tambe pa esunnan cu ta  bisa cu nan kier keda den e sistema tradicional, tin tur informacion y simia. Banda di esaki Santa Rosa ta haci test di simia tambe pa ora un persona puntra cu lihe esakinan ta bay produci, cu nan por bisa esey. Pa loke ta e sistema di Hydroponic mes, Santa Rosa no ta bende of traha esakinan , pero tin hende cu nan ta recomenda pa esaki. Hopi biaha ta recomenda Urvin Leest di Fundacion Aruba Consciente y awo nan tin e compania di Mi Simia. Tambe tin e hendenan di The Landfarm cu ta wordo recomenda.

Aworaki mester bay studia areanan cu no ta bay bin cas pa motibo cu e tera ta hopi malo of como tin hopi piedra consecuentemente no por haci mucho uzo di dje, cu lo por traha structuranan di hydroponic. Santa Rosa kier haci tur hende na Aruba consciente riba e importancia di produci pa nos mes pa diferente factor. 1. Cuminda ta birando hopi caro, pues pa yuda cu e aspecto financiero, 2. Aspecto di salud, na momento cu abo mes produci, bo sa precies con esaki ta bay. “Hopi biaha nos ta bisa pa evita e uzo di kimico pasobra menos kimico ta mas natural e produccion ta. 3. Pa siguridad general di cuminda na Aruba, nos ta importa 99% di nos cuminda, si algo bay fout cu e cuminda no por yega Aruba, e ora por lo menos bo sa cu tin sistema aki na Aruba mes. Sistemanan cu hasta por wordo haci sostenibel, pasobra si coriente bay mes, tin plachi solar of energia di biento, e sistema ta sigui draai.  

Opcion pa awa

Minister a papia cu WEB y nan ta trahando pa wak con lo por duna awa na un prijs hopi mas barata cu locual cu nan ta ofreciendo awo na e cunukeronan. Adicional Santa Rosa mes tin plan pa wak si ta bay cuminsa bora posnan den areanan cu ta kere cu tin awa dushi. Esaki a bin hopi dilanti e ultimo dos aña nan como cu ta wak cu awa ta un problema hopi grandi den e sector di agricultura. Di otro banda e no a descurasha hendenan di planta, esey si Santa Rosa ta tuma nota di dje y cual ta un meta cu Santa Rosa kier a logra, pa hendenan ta motiva, Sra. Maduro a termina bisando.