No bisa nunca cu algo no por pasa nunca. Loke a sorprende mundo ayera, e disturbio na Washington alrededor di Capitolio, cu a termina den un asalto completo riba e edificio, tabata algo cu mayoria di Mericano y na otro parti di mundo no a kere posible. Esey por parce asina, y naturalmente e sucesonan aki tabata sin precedente, pero nan no a bin sin cu tabatin señalnan masha cla di kico por a bay pasa.

Y nos no ta referi na e mensahe di Donald Trump na su seguidornan pa nan aglomera na pia di Capitolio. Nos ta referi na e señalnan di años atras, tempo cu Trump a cuminza su carera politico, basa no solamente riba un populismo sin igual, sino tambe riba maneho di un cantidad di ilusion y engaño, cu a percura pa su victoria den eleccion presidencial na 2016. Trump tabata vocifera e rabia y malcontento di un grupo grandi cu no tabata mira nan mes bay dilanti, cu Merca apenas saliendo di e crisis economico mas grandi te na e momento ey. Esey tabata consideracion di hopi persona cu no a probecha personalmente di e recuperacion economico parcial cu a tuma lugar te na e momento ey. Tabata ora pa vota na e otro banda, pa trata na haya un resultado diferente, y esey tabata implica vota pa Trump, cu a priminti di bay caba cu e poder politico existente, e ‘deep state’ cu e ta yama, un tipo di conspiracion di politico y funcionario publico cu den su vision t’ey pa haci bida di e ciudadano, cu e ta defende, imposible.

Cu durante cuatro aña Trump mes tabata e top cu podernan casi ilimita, di e estado ey, no ta algo cu su fanaticonan ta mira asina. Nan no tabata mira su ataquenan riba e manera di haci politica, cu cierto respet pa reglanan no skirbi, o no skirbi asina detaya, den un democracia di mas di 200 aña, como ataque riba democracia, sino como ataque riba politico corupto cu tabat’ey solamente pa nan mes probecho, loke riba su mes por ta berdad. Den un periodo di gobernacion, y cu complicidad di un partido politico cu tabata completamente na su merced, Trump a logra establece e impresion cu un presidente Mericano ta riba tur ley. Su poder riba Senado domina pa su partido a impedi hasta un ‘impeachment’. Promer y despues di eleccion di dia 3 di november pasa Trump a bisa repetidamente cu si acaso e perde, lo ta pasobra lo tabatin fraude na gran escala. Desde e fecha ey te ayera, poco di su coleganan di partido tabatin e curashi pa bisa publicamente cu Trump a perde den eleccion limpi y husto, pa miedo di e hostilidad di e fanaticonan di Trump. Ayera nan por a mira kico ta pasa ora hende den posicion di poder y prestigio, sabiendo cu nan presidente ta exagera y hasta gaña, ta keda keto y awor ta bisa cu nan tabata babuca cu loke nan a mira bin pa nan tambe, den e edificio cu mester a duna nan proteccion adecua y cu pa cualkier Mericano ta un lugar sagrado.

Kico nos por siña di e suceso aki cu a capta atencion di henter mundo, hasta di presidente Putin cu lo mester a produci un sonrisa grandi ora el a mira e imagennan? E les mas importante ta cu esaki ta pasa ora dentro di un forza politico no tin espacio pa critica o protesta, mucho menos disidencia. E temor pa perde puesto a haci cu Trump por a crea un disciplina ‘di cadaver’ casi perfecto, cu a permanece te na e momento cu su partidarionan mester a scoge entre sigui su patrañanan o scoge pa e realidad, cu nan contrincante politico lo ta e proximo presidente. Esaki no ta pasa na Merca so, sino na otro pais tambe. E ta pasa cerca nos tambe, cu e diferencia cu aki e ta keda limita na un incidente cu no tin ningun influencia na mundo. Sin embargo, e efecto cu si e tin ta cu aki e falta di control, di un parlamento demasiado manso, ta duna e gobierno di turno un poder grandi, cu practicamente ta solamente limita pa e capa di proteccion cu nos tin pasobra nos ta pertenece na un nacion mas grandi cu nos isla. Finalmente, nos seguridad no ta depende riba cuerpo policial so, sino tambe y mas ainda riba presencia militar Hulandes. Esey finalmente ta garantiza ‘law and order’ pasobra nan eventual actuacion ta cay fuera di alcance di e poder politico local, y esey ta bon. Esaki ta un di bentahanan grandi di nos bida dentro di Reino Hulandes, aunke e no sa haya tanto atencion. Semper e friccionnan chikito cu mandatarionan Hulandes ta ser poni bao di un lupa pa culpa nan di tur tipo di asalto riba nos autonomia, y di e manera ey camuflando e fayonan propio cu a haci y ta haciendo hopi mas daño cu e supuesto asalto di e ‘colonisadornan moderno’ riba nos gobernacion. Ta bon cu hopi di nos no ta kere den e presentacionnan falso aki di e realidad den cual nos ta biba. Mester keda tene nos gobernantenan responsable pa loke ta pasa den e pais aki, pacificamente.