Durante un entrevista cu Fundacion pa Hende Muhe den Dificultad, a trece dilanti cu maltrato a aumenta den ultimo aña, specialmente den temporada di Covid-19. Ademas a informa cu 30% di e casonan tin di haci cu uso di droga of alcohol.

Asina duna di conoce Maria Carrasquilla, trahado social di e fundacion, na unda el a splica cu e aña aki, ora Aruba a keda confronta cu Covid-19, nan a cuminsa na e sistema di trabou for di cas. Den periodo aki cu tabatin e medida di shelter in place y toque de queda, nan no tabata hayando hopi caso.

Di esaki, Carrasquilla a menciona cu tabata un punto di atencion, pa motibo cu nan tabata pensa cu e casonan por a aumenta na e momento ey. Despues di april el a enfatisa cu e situacion a cambia, nan a cuminsa haya yamadanan y casonan a aumenta.

El a informa cu actualmente nan tin 112 caso ambulante nobo, sin conta e clientenan cu nan a atende henter aña of den añanan anterior, y nan ta keda den paz cu nan guia. Igualmente cu esunnan cu ta na cas, cu ta un total di 23 caso.

Tambe el a trece dilanti cu compara cu añanan anterior, e cantidad di caso a aumenta. Aña pasa na e mesun periodo aki nan tabatin 50 caso, comparando e cifranan di 2019 cu 2020 esey a aumenta mas cu mita.

Carrasquilla tambe a expresa cu e casonan cu ta hayando hopi na temporada aki ta personanan cu ta pidi ayudo pa comestibel, na unda el a afirma cu nan no tin e capacidad pa haci esey. Pero nan ta traha conhuntamente cu Fundacion Pa Nos Comunidad pa asina e personanan por haya nan pakete di comestibel.

El a declara cu mayoria di e casonan ora cu tin violencia domestico na cas ta cuminsa cu diferente punto, entre otro e control cu e pareha kier tin riba e otro. Nan a ripara den casonan cu algun famia cu no tabatin violencia, pero door di e situacion di crisis di Covid-19 cu tur hende ta pasando awor, e stress por hunga un rol den tur esaki. Pero si nunca esey a presenta y diripiente e situacion ta presenta door di un crisis, mester evalua dicon.

Normalmente, ora ta papia di violencia domestico e ta bin door di e persona of hende homber cu ta e caso mas comun, aunke hende muhe tambe por señala e tipo di comportamento aki. Pero normalmente ta trata di e parti di control y agresividad.

Den tur tipo di abuso e parti emocional ta bin dilanti, Carrasquilla a sigura. Tambe el a comenta cu e mayoria di e casonan ta hende muhe cu a wordo maltrata y nan tin 4 caso di hende homber.

Aparte di agresividad, el a sigura cu den alrededor di 30 porciento di e casonan aki, e persona agresor tabata bou influencia di alcohol of droga. Tocante edad, el a bisa cu maltrato no ta wak edad, por ehempel, tin personanan di 16 of 18 aña cu a wordo maltrata door di nan pareha. Pero esun di mas comun ta desde 20 pa 40 aña di edad.

Pa actua den un caso di maltrato, Carrasquilla a specifica cu mester reconoce con e personanan ta educa nan yiunan, kico ta siña den famia, kico pa e persona ta un famia of un relacion. Cuminsa reconoce señalnan ora ta drenta den un relacion, por ehemplo, con ta controla jaloezie.

Den ultimo tempo a wordo scucha varios biaha e termino “relacion toxico” cerca hobennan. Nan mester cuminsa sa kico ta un relacion sano, esey ta un punto hopi importante ,segun Carrasquilla “educa nos mes, educa nos yiunan”.

Den tema aki ta involucra comunidad general, gobierno, instancianan. Ora un persona ta wak of tende un tipo di abuso no keda keto. Hende mester informa di kico ta maltrato, si sa kico ta e consecuencianan ora tin maltrato na cas, no husga. “Nos mes den comunidad mester siña un tiki mas y informa mas”, Carrasquilla a manifesta.

Ora un persona ta busca ayudo na e fundacion aki pa via di maltrato, specialmente violencia domestico, nan ta sugeri pa por haya ayudo psicologico. Pero esey ta keda di parti di e persona, e mester ta boluntario. Pero esaki tin diferente punto entre otro e parti economico, si e persona tin e posibilidad di paga alrededor di 150 pa 200 florin pa un psicologo priva, si e ta prefera busca un ayudo lo mas pronto posibel, of si lo pidi un afspraak por medio di su dokter di cas of Departamento di Asunto Social, cu den algun casonan ta tarda un tiki mas.