image.jpeg

ORANJESTAD – Actualmente tin un situacion na Spoed Eisende Hulp (SEH), cu tin mucho hende ta bay eynan pa busca ayudo cu realmente no mester ta eynan, e cantidad aki ta 40% di e total di bishitante (31 mil den un aña). Ta duna nan asistencia na SEH pa motibo cu no por manda nan niun otro caminda, segun director di hospital Ezzard Cilie. Motibo ta cu SEH ta wordo uza pa diferente motibo cu e no ta y categoria di pashent actual ta mas complica cu antes.

 

Posibel solucion

Sr. Cilie a bisa cu hospital a haci sugerencia na minister y AZV y tur cos ta bay bek riba e tema di placa. Pasobra si tabatin mas placa, hospital tambe ta busca mas dokter y pone nan traha. Coy un huisartsenpost 24/7 pone dilanti di SEH, pues tur cu drenta SEH sin mester por bira bay eynan. A cuminsa trata e situacion aki desde 6 luna pasa segun e director. Esakinan ta algun sugerencia cua a wordo presenta.

 

SEH tin responsabilidad pa pashentnan cu presenta

Ora cu constata cu un pashent no ta den un situacion cu e mester ta na SEH, y pues mester a bay su dokter di cas, ta puntra e personanan si nan a bay nan dokter di cas. Aki ta tende diferente storia, “e dokter ta yen”, “nan no ta tuma mas hende”, “mi tin dolor awo y mi no por warda te ora cu e habri mainta” etc. Tur e casonan ey ta bin bek pa SEH. No por laga e personanan ey bay sin wak nan, pasobra si algo pasa despues cu nan a bay, e ta responsabilidad di SEH djis pasobra a haya e oportunidad pa wak ya scoge pa no wak nan y algo malo a pasa, el a splica. 

 

“Ora cu haya un desgracia grandi anto 3 hende mester bin SEH, mi tin 2 dokter pa wak e, si tur tres bin pareu, mester cuminsa parti e dokternan pasobra tur mester ayudo na casi mesun momento. E mesun cos ta conta pa e enfermeronan. Si sala di espera ta yena cu yen di pashent di dokter di cas (kiermen tur mester warda riba esunnan cu realmente tin emergencia), nan mester keda warda. Na mes momento cu nan ta warda, nos cu ta paden no tin bista mas di kico ta pasa den e sala di espera. Cual ta un riesgo adicional cu ta core ora cu e pashentnan aki bin na SEH. Nan ta demasiado y nos no ta capacita pa haci esey.” 

 

Orarionan druk

Anochi poco hende ta bira malo, mainta trempan cuminsando for di 7or ta cuminsa yena na SEH, e cantidad ta cuminsa baha atardi 6or, pasobra cas di dokter ta habri, y ora e cera e ta bolbe yena na SEH, y anochi e cantidad ta baha bek.

 

Cambernan

SEH ta haya respondi di ambulance unda cu nan ta cuminsa menciona kico ta e situacion y kico por spera. Tin un camber cu ta trauma, un camber special pa tur locual a curason y e otro 5 cambernan tur ta combinacion di cual un di nan ta special pa mucha, pues 7 camber na tur. Si e 7 cambernan ya ta yen, mester cuminsa traha luga pa un cu ta hopi malo cu ta na caminda. 

 

Violencia

Tambe Sr. Cilie a trata e hecho cu na SEH ta wordo confronta ultimo tempo cu hopi violencia, te na e punto cu e ta bira “high risk” pa personal. Tin persona ta bira violento ora cu bisa nan cu nan mester warda 2ora, cual ta bira 3 of 4ora, pues hende ta perde pasenshi. Tambe tin situacion cu problemanan cu riba caya cu kier caba cos eynan, Cilie a bisa. “Tin, varios biaha cu mester pidi intermediacion di polis, pa cos no bay mas leu. Den exterior e ta asina cu na e departamento di prome auxilio ta pone polis cu ta carga arma pa mantene e situacion bou di control, aki no ta asina leu, pero no falta hopi cu aki na Aruba tambe lo mester bira asina, e director a bisa.

 

“Nos ta traha cu triage, cual ta nifica cu ta purba saca e categoria di emergencia cu ta wordo expresa den minuutnan pa warda. Prome cos cu ta bisa e pashent e ora ta cu e lo mester warda tanto ora pa wordo yuda mirando cu su situacion no ta serio, y ta wak si e kier keda warda of si e kier bay cas. No ta core niun hende.”

 

Otro cos ta, si tin 30 hende den e sala cual no ta normal, ta perde tur bista di loke ta emergencia cual ta 1,2 of 3, cu ta dal abou na cierto momento como cu no ta capacita pa atende un fluho asina grandi, Cilie a splica. Lamentablemente no ta capaz pa wak na un persona su cara ki falte. Tin buraco den e sistema pues a pidi minister y AZV pa busca moda pa cera e buraconan aki, pasobra ta core riesgo grandi y por perde bida di hende door di esaki. Locual cu ta yuda cu e mehoracion di servicio aworaki ta cu e laboratorio ta cay bou di hospital mes, tambe a cumpra “mobile lab testing machines uc” por check sanger den 10-15 seconde. “E ta casi un custumber cu tur 7 camber ta yen tur ora, e ora tanto bal ta yena e cambernan anto no tin suficiente dokter. Tin biaha ora  e dos dokternan no por cu e cantidad di trabou, ta yama specialistanan bin yuda.

 

“Segun criterionan medico, cada pashent ta wordo gescreen riba nan emergencia, e prome categoria ta esunnan cu no por warda y ta pasa di biaha. Esunnan cu ta categorisa como pashent di dokter di cas, tin ora ta categoria 3, 4 of 5.

 

Finalmente Sr. CIlie a bisa cu minister y AZV ta buscando kico ta e fayo, pasobra un caminda nan ta wordo nenga servicio y nan ta bin busca esey na SEH, ta bon cu e topico ta wordo discuti aworaki.