editorial.jpg

Unda cu nos bay, unda nos bira, falta di cifra confiabel ta haci tur discusion bira inutil. Si ta trata di refineria, of di enseñansa, of entrada di gobierno, pa no papia mes di cifra di criminalidad, riba tur tereno te cierto haltura no por discuti drechi pasobra ningun hende tin e cifranan basico pa sustenta esey. Y si acaso nan tin cifra, nan ta hunga todopoderoso wantando e informacion pa nan mes mientras ta purba mata e contrincante cu informacion cu e no tin. Den tur wega y den tur deporte, ta palabra di antemano kico lo ta e hermentnan cu por uza den e competencia. Ta na Aruba so tin di nos ta pretende cu nan ta practica ‘fair play’ mientras cu ta purba crea bentaha riba e adversario scondiendo arma?

Laga nos djis resumi loke nos ta saca for di noticia cu ta yega na nos den ultimo lunanan. Ta tumando luga henter un debate tocante hotel ‘all-inclusive’ sin cu tur partido tin tur dato cu por añadi den forma positivo na clarifica e asunto. Tambe ta pretende di habri un refineria y ta divulga un cantidad di informacion contradictorio, esun mas bunita cu e otro. Asina nos ta mira un inflacion di e cifranan di beneficio cu e refineria lo trece: aumento di GDP ta varia di 10 te 17%; empleo ta varia di 1000 te cu mas di 4000 cupo di trabao nobo, caha di gobierno ta haya un inundacion di fondo di tur tipo, inversion ta varia di 700 miyon dollar te mas di 3 biyon, etc. Ademas niun hende sa kico e inversionnan aki ta inclui of no.  

Nos ta tende tur dia cu criminalidad ta aumentando y nos no mester ta mago di estadistica pa mira cu tin un aumento ultimamente den cierto tipo di delincuencia. Pero unda e cifranan confiabel ta keda? Ta bon cu nos tin un corte di Husticia, aunke algun ainda ta lamenta cu Hulanda a kita esey for di nos, cu por lo menos ta saca informacion sistematico di loke e cortenan den nan diferente constelacion ta haya pa procesa. Sin bay den tur detaye por mira un aumento di e cantidad di caso di delincuencia cu corte ta haya pa trata, di aña 2015 compara cu e aña anterior. Ta bon cu nos tin e cifranan ey pero ta necesario e cifranan tambe di e denuncianan cu ta ser haci, ademas un calculo sikiera di e casonan unda cu e ciudadano ta desisti di haci denuncia pasobra nan no tin e speransa cu autoridadnan policial ta bay haci algo pa nan. Tur esaki pa por yega na un evaluacion serio den cual tipo di delincuencia tin aumento of no. Nos no mester bisa mes ta ken ta responsabel pa falta di informacion aki.

Manera nos a comenta anteriormente caba, Oficina Central di Estadistica (CBS) a bira un extension di e partido na mando traves di un team di maneho, cu tin edicion 2014 di e ‘Statistical Yearbook’ secuestra, cu consecuencia cu un cantidad di cifra no ta disponibel segun e frecuencia normal. Nos ta casi yega e fecha caba cu e edicion 2015 mester sali y ainda nos ta warda esun di aña pasa. E pregunta ta cu si ta e ministro en cuestion mes a duna orden pa no cumpli cu e tarea di informa comunidad y di e manera aki tambe ta stroba trabao den sector priva manteniendo e cifranan mas actual for di alcance di publico.

Y cu esaki nos kier sugeri cu henter gobernacion ta venena di e manera aki, retando y ofendiendo e comunidad cu supuestamente nan mester traha pe? Sigur cu no, pasobra nos tin suficiente entidad publico cu ta haci nan trabao di informa publico na un manera debido, asina ta cu esnan cu no ta cumpli no por bisa cu nan no tin un bon ehemplo pa nan sigui. Ta parce cu den cierto caso deliberadamente no ta duna informacion, creando e impresion cu tin algo di sconde. Lamentablemente poco biaha nos sa tende di oposicion politico, principalmente esnan den parlamento, cu nan ta denuncia e falta di informacion, e forma retrasa cu tin biaha informacion necesario y obligatorio ta yega na nan despacho. Ta di spera cu nan no ta pensa cu ora nan ta den gobierno, nan ta paga esnan cu ta den gobierno actualmente cu ‘igual moneda’ y ta p’esey nan no ta preocupa tanto pa e violacion di derecho di informacion aki?

Di tur manera nan tur mester comprende cu nos ta bibando den un mundo unda informacion ta yega di tur banda. Bo ta purba gaña un hende awe y mañan bo ta bira haya henter e asunto tira den bo cara… Ser transparente no ta solamente un cuestion di etica y moral, e ta  ‘make good business sense’ pasobra e ta e manera mas productivo pa atende un cierto asunto. Ta con nos ta bay yega na un debate drechi, si tin hende ta kere cu nan mester hinca nan energia den sconde informacion, anto yama nan mes ‘lider’?