Manera tabata di spera, e debate den parlamento tabatin un tono modera, aunke aki aya no a falta e picardia politico. Pero en general tur hende tabata consciente di e momento crucial na unda nos ta como pais y cu busca solucion ta mas importante cu e diferencianan di opinion. Esey no por ta otro tampoco pasobra ‘the stakes are high’; no lo dura tanto pa nos agota e reservanan di divisa cu nos tin. Esey no ta un problema pa gobierno so, sino pa nos tur. Cu e motor saca for di e vehiculo cu yama economia, nos a keda cu e demas piesanan cu no por produci hopi riba nan mes. Loke tabatin riba mesa den parlamento tabata anto ta nada mas cu un plan ‘open-ended’ di rescate financiero pa e aña aki. A pone un suma y ban spera cu e ta suficiente. Pero aki nos ta toca un punto importante: ta facil pa aproba un suma cu mester bay busca den exterior, cu ayudo di Hulanda semper, pero kico ta bay haci cu esaki?

Claro cu no por spera di gobierno ainda cu ta conoci te den detaye na kico e placa ta destina, pero si ta importante pa hiba un maneho cla y transparente segun cu ta dispone di e placa aki. Pasobra cuanto cu finalmente ta fia, ta pa nos paga en todo caso. Y nos punto di salida no ta di gaba mes, esey nos tur sa. Nos debe tabata caba mas di cuatro mil miyon florin y esaki ta bay aumenta drasticamente, te na mas di 5.500 miyon florin, loke ta cerca di 100% di GDP. Y e no ta e unico preocupacion cu nos tin, pasobra pa por paga bo mester tin cu locual bo ta bay paga. Y esey ta requeri un recuperacion completo di nos economia, y mas… Na e momentonan aki ningun di nos por sa kico nos tin nos dilanti den e proximo añanan. Un recuperacion completo di turismo, cu e fluho di custumber di turista por ta algo cu lo tuma varios aña pa yega na e punto ey, si acaso. Esaki ta obliga nos di no solamente dedica atencion na e maneho di e crisis actual, pero tambe cuminsa crea plan con pa sigui desaroya nos economia, tumando na cuenta tur e lesnan cu nos ta haya ultimamente. Laga nos analisa un rato algun aspecto.

Nos turismo a haya un golpi casi mortal na un momento cu tabata cuestiona severamente caba un expansion indesea y innecesario di e cantidad di camber di hotel y condominium. E proyectonan cu no a yega na fase di construccion lo haya basta problema pa por continua. Nos mester lamenta esey? O nos mester considera e situacion actual, den filosofia di Johan Cruyff, como ‘elk nadeel heb z’n voordeel’? Por ta cu esaki ta e momento pa cuminsa pensa den otro direccion? Y cu otro direccion nos no ta referi na e refineria obsoleto cu nos tin na San Nicolas, pasobra mundo ta pasando den otro realidad cu ta e competencia sin frontera cu tin den sector global di petroleo. Esey riba su mes tin su parti favorable tambe den forma di prijs abao di combustible, pero ta haci mas improbable ainda cu algun dia e instalacionnan ey por haya un bida nobo.

Nos futuro tampoco ta parce nos den cultivo di cannabis, mirando e desaroyo grandi cu ta tumando lugar den nos region cu e cultivo aki, sin cu realmente nos tin bentaha comparativo di algun importancia. Un futuro parcial por tin den desaroyo di horticultura selectivo, cu tin cierto iniciativa caba tumando lugar. Nos lo ta pendiente di e plannan cu apenas ta desaroya actualmente.

Un di e puntonan clave cu ta keda despues di e debate di ayera ta e pregunta kico gobierno ta bay haci cu su gastonan. Ta dificil pa imagina cu henter e payroll di en total Afl. 733 miyon pa gasto di personal ta keda intacto. Na repetido ocasion, ayera tambe, Prome Ministro a bisa cu nos tur mester haci sacrificio y ta esey ta spera di su banda. Cuminsa cu elimina e cuatro beneficionan cu e empleadonan publico ta un bon comienso; al fin y al cabo, nos no mester fia placa pa paga esey tambe.

Tambe ta importante cu, awor mas cu nunca, bin realmente medida pa haci bida mas facil pa opera un negoshi. Nos ta bayendo pa dos aña y mey di e gobierno aki y nos no a mira realmente nada ainda den e direccion aki. E ‘red tape’ a keda di mesun color. Nos no ta papia aki solamente di incentivo bon pensa y ehecuta, sino tambe di agilisacion di e procesonan burocratico, cu ta pertenece na epoca medieval.

Tin hopi cos por cambia den e temponan dificil aki, pa nos tur. Sector priva ta obliga di traha mas tanto posible for di distancia, loke por trece cambio positivo y mas economico di organisa trabao. Envez di tin gran parti di su forza laboral sinta na cas, ta tarea di gobierno pa cuminsa organisa di otro manera. Tin hopi cambio den proceso administrativo cu no mester warda e famoso e-government bira realidad. Banda di e ‘crisis management’ di e momento mester pensa pa futuro tambe.