Fundacion Anti-Droga Aruba (FADA) a duna di conoce cu e situacion actual di pandemia ta pone cu mas hende ta busca cosnan pa haci durante shelter in place. Esaki ta ocasiona cu mas caso ta bin dilanti di uso di alcohol, igualmente, casonan di uso di substancia ilegal.

Rulienne Arends, trahado preventivo di FADA, a elabora bisando cu recientemente a tuma nota cu e uso di alcohol ta amplio, y mas caso ta bin dilanti di violencia domestico. E fundacion ta mira cu uso di alcohol ta un factor cu ‘ta hunga un rol grandi’ den violencia domestico, como tambe uso di substancia ilegal como marihuana, cocaina, xtc y otronan.

Sinembargo, Arends ta comparti cu no ta algo cu ta sucede na Aruba so, sino cu tin bastante caso na otro paisnan, entre nan Australia y Merca, cu ta paisnan cu ta keda leu di nos pero toch pasando den e mesun situacion. E ta bisa cu apart di e virus, tin cu corda riba otro efectonan cu ta bin cune, manera perdida economico cu caida di turismo.

E fundacion ta ripara cu hende ta usando varios medio cu tabata usa pa trabou of reunion, pero ta us’e awo pa comunica cu amistad. Sinembargo, ta usa e medionan pa crea un ‘happy hour’, cu a bira popular pa hende cuminsa usa esaki pa bebe of otro actonan cu por trece consecuencia negativo.

“Cu e app Zoom mes a tuma nota na paisnan den exterior cu hende tabata tene nan happy hour. E compania a dicidi di tuma accion, y lo bin cu mas medida of regla estricto, y hacie dificil pa esunnan cu tabata usa e app pa trabou”, el a bisa.

FADA ta compronde cu actividadnan asina, uzo di alcohol por kita stress. Nan sa cu hende ta preocupa pa e pandemia y e incertidumbre di sa kico lo bay pasa cu nan entrada. Tambe kico ta bay pasa cu nan yiu, sin scol ta haci mas dificil pa e muchanan compronde nan les, tin biaha mayornan mester yuda e muchanan siendo cu nan mes no ta compronde e les mucho bon.

Arends ta bisa cu varios factor ta hunga un rol. Sinembargo, hende mester corda cu e situacion actual ta temporal y cosnan lo cambia. Mester ta consciente cu uzo di substancianan legal of ilegal pa lubida nan problema por trece otro consecuencianan negativo.

E no ta bisa cu no por bebe un biña of un cerbes leu a leu, pero mientras antes hende tabata bebe den weekend, ‘awo ta birando tur dia’. “E ta algo mas cu social. Un biaha pa luna tabatin un ‘happening’ cu amistad. Awo ta birando un rutina di tur dia.”

Cerca persona cu tabata recuperando di adiccion, esaki ‘por trece un caida pa nan’. Arends ta bisa cu tur locual ta pasando por tin un efecto riba e personanan aki. Awo cu reunionnan di AA (Adicto Anonimo) no ta tumando luga pa motibo di distanciamento social, e actitud nobo di bebe tur dia por tin cune un recaida fuerte pa hende cu tabata den recuperacion.

Arends ta comparti cu FADA a tuma contacto cu CAA (Consultorio pa Asuntonan di Adiccion), cu lo atende cu hende cu ta tabata ricibi yudansa, y ta atendiendo hende caba, via telefon.

Si tin hende cu ta sinti cu tin mester di papia cu un hende via telefon, por yama CAA San Nicolas na 584-7377. Tambe por tuma contacto cu nan via rednan social di FADA pa cualkier pregunta. Por manda un mensahe den inbox y haci pregunta, y e fundacion lo tuma contacto. Tambe via WhatsApp.

Actualmente FADA no ta presente pa atende publico, pero si por yama via telefon pa ricibi ayudo pa cualkier problema. Nan lo bin cu un linea directo pa por comunica cu trahado preventivo si un persona ‘kier uit nan mes’.

“Nos ta bisa tur hende, y manera minister presidente a bisa, un biña un bes pa relaha bo mes ta bon. Pero no mantene asina, y no lag’e bira un custumber negativo cu lo por trece consecuencia cu ta dificil pa los, y despues lo yega na e punto di usa substancia ilegal den e temporada actual”, el a finalisa.