innovasion y interes sector primario 1.JPG

Sr. Gerald “Gino” Kock kende ta consehero na Departamento di Asuntonan Economico a haci un presentacion riba su trabou di investigacion relacion cu sector primario y actividad economico rond di e sector importante aki. 

Tambe sr. Kock ta lider di un proyecto comunitario unda e meta principal ta pa conscientisa e pueblo di Aruba riba importancia di siguridad di cuminda y promove un suministro di cuminda sostenibel riba nos isla. 

E investigacion aki no ta uno riba sector primario so tambe riba tres grupo basico di e cadena aki: Sector primario (nos cunukeronan), restaurantnan y turistanan. E tin un enfoke general pa wak si tin un interes pa e cumindanan y productonan local.

Interes gastronomia local

E studio aki a mustra masha cla mes cu mayoria di nos bishitante ta realmente interesa den cumindanan local of  gastronomia local. Casi un 80% di un encuesta cu el a realisa a bisa cu si nan ta interesa.  Aunke e no kier uza esaki como argumento pero el a bisa cu ora bo papia cu turistanan rond, ya sea na aeropuerto of riba caya, “frecuentemente mas y mas  bo ta haya cu e turistanan ta pidi algo mas autentico”.

E charla aki a wordo atendi entre otro pa hendenan cu a bin cu nan proyecto di agricultura, unda nan por a mira e seis factornan importante cu tin su influencia productor local di fruta y berdura entre nan: E competencia di prijs di e producto local cu loke ta wordo importa, habilidad pa entrega e productonan aki cerca e restaurantnan y hotelnan, mercadeo, aspecto higienico, etc… Pero tambe e politica di gobierno riba maneho di nos sector primario.

Aunke e no a enfoca riba e envolvimento di e generacion nobo den e sector aki, el a declara na Bon Dia Aruba cu na Merca  y te hasta internacionalmente nos ta haya mas di e hubentud cu ta bayendo den e direccion aki. 

E cifranan na Merca ta mustra cu tin hopi cooperativa  ta sostene nan  ya cu nan ta mas innovativo. “Nan ta bin cu cos mas tecnologico haciendo mas inversion pa bay den sector primario pa di un manera mas innovativo haci’e mas rendabel”, el a bisa.

Nos cunukeronan

Riba e punto aki sr. Kock a bisa cu ainda tin un grupo di cunukeronan di antes cu ta practica e agricultura tradicional, pero tambe ta un grupo cu ta creciendo cu ta percura pa modernisacion di el sector aki pa medio di produccion innovativo. 

Aunke e innovacion den nos sector primario ta existi hopi tempo caba pero awor nan ta uzando mas tecnologia ma avansa pa produci mas localmente. E hobennan aki ta cerando cabes entre nan, y e ta creciendo mas y mas pa inverti y nan ta mirando cu nan ta hayando bek  nan inversion.  

Sinembargo el a laga sa cu e manera tradicional di agricultura di produci den escala grandi riba terenonan cu ta importante por ta no ta factibel mas pa islanan chikito. P’esey ta bon pa bin semper cu sistemanan mas moderno unda nan por cumpli cu e meta di produci mas cuminda localmente.

Plataforma

Encuanto e creacion di un plataforma solido di e sector primario, el a bisa cu aworaki e ta den e fase inicial practicamente den pamper, ya cu ainda e no ta existi. Loke si a sali cla durante entrevista cu e cunukeronan y piscadonan ta cu nan tin hopi reto dilanti. 

Sr. Kock a bisa cu e retonan aki a wordo inventarisa  y aworaki nan ta evaluando kendenan lo ta e partnernan, departamentonan y instancia di sector publico y sector priva cu tin un influencia  pa reduci e retonan cu e cunukeronan local tin.

Ya cu ta importante pa haci cu e actividad di e productornan  di alimento local por bira algo sostenibel.  E punto aki ta  un punto cu ta riba agenda primordial di e islanan chikito su desaroyo auto sostenibel pa reduci e dependencia di importacion di alimento.

Un reto fundamental  ta e awa cu tin un gran efecto pa e produccion di alimento local den un isla chikito manera Aruba. Aunke a bin algun iniciativa di e mesun  productornan local, pero keto bay e reto mas grandi  pa nan ta awa. Awor mester evalua alternativa con nos lo por alivia e situacion aki pa asina nan por duna e siguiente step.  E step aki tin di haber cu e prijs di importacion di e material cu nan ta uza pa nan actividad agricola.  Un noticia cu ta bay den bon tera ta esun cu gobierno a anuncia di cero impuesto di importacion riba articulonan pa stimula e sector aki.