editorial.jpg

Luna di mei a yega cu un CAFT sperando riba gobierno di Aruba pa finalisa su tramitenan cu Citgo/PDVSA encuanto reapertura di e refineria, pa papia riba cobertura di e deficit di alrededor di Afl. 50 miyon cu a keda den presupuesto 2016. Den e dianan aki e reunionnan pa clarifica e asunto mester tuma luga, mirando tambe e caminda cu mester cana si acaso tin medida pa tuma entrante di dos mita di aña, esta 1 di juli.
Segun CAFT no ta e intencion cu ta cubri e deficit aki cu prestamo nobo, aumentando debe di Pais Aruba. Den su evaluacion di presupuesto 2016 CAFT hasta ta duna gobierno un advertencia serio, cu si gobierno contra conseho di CAFT bay cera prestamo local, esaki por resulta den un conseho na gobierno di Reino pa duna gobierno di Aruba un ‘aanwijzing’. E medida aki lo obliga gobierno pa coregi esaki cu aumento di entrada, of reduccion di gasto. Mirando e caminda cu e gobierno a tuma te awe, probablemente esey lo significa mas medida den forma di sea aumento di BBO/BAZV, of introduccion di ABB, of introduccion di e bank transfer tax. Baha gasto ta algo cu gobierno lo kier evita di tur manera, ademas no tin tanto posibilidad mirando e gastonan structural halto.
Gobierno di su banda a argumenta cu e deal cu Citgo lo trece suficiente beneficio aden pa cubri e buraco actual den presupuesto di e aña aki. Esey na e momento aki ta dificil pa confirma. E suma di lease cu Citgo ta bay paga pa aña mes no ta yega pa esey, mientras cu asina leu cu e informacion ta disponibel, e acuerdo no ta formalisa ainda y e pago inicial por lo tanto no ta sigura. Si manera gobierno mes ta bisa, Citgo lo  inicia e proceso largo di rehabilitacion na augustus, e beneficionan adicional di impuesto di importacion, impuesto riba salario, prima di seguro social y medico pa esnan emplea e aña aki ainda, lo no ta asina grandi. Ta na 2017 eventualmente e proceso aki lo por ta den ‘full swing’ y por trece e maximo na beneficio pa caha di gobierno.  Esaki significa cu pa e aña aki lo mester coregi rumbo ainda y ta na gobierno pa dicidi kico ta bay haci. E cartanan riba mesa a keda mescos compara cu fin di aña 2015 ora tabata discuti presupuesto 2016: tur alternativa tin nan efecto negativo y haci un escogencia lo depende di e efecto electoral cu ta spera pa 2017.
Mirando cu ya nos ta  yegando fin di mei y ta keda solamente un luna pa tuma paso, e probabilidad di un ley nobo pa introduci un ‘bank transfer tax’ pa 1 di juli ta hopi chikito. E ABB realmente a keda descarta caba como politicamente inaceptabel pa e partido den gobierno. E medida cu por tuma rapidamente ta un simpel aumento di e porcentahe di BBO of BAZV. Pa e aña aki ainda gobierno tin un aportacion na AZV riba su presupuesto, cu por kita for di caminda pa un gran parti aumentando BAZV cu un porciento. 
Otro aspecto di e asunto ta kico gobierno ta ricibiendo for di economia den e aña aki. Remarcabel ta cu Banco Central den su relatonan mensual ta menciona explicitamente cu nan no a ricibi e datonan di gobierno su entrada pa e lunanan cu a transcuri. Aki claramente Banco Central ta pone e responsabilidad cerca gobierno, loke no ta faborabel pa e imagen di e ministro encarga cu finanzas. Mas ainda si esaki ta e persona cu mester mustra integridad pa por bira nos proximo Gobernador… Di tur manera, nos por ta contento cu tin un CAFT pasobra nan tin e potestad di drenta den e departamentonan concerni y tuma e documentacion cu nan mester pa nan trabao, si mester acompaña pa polis. Esaki ta poni den ley djis en caso gobierno pensa di desafia nan autoridad di conoce nos asuntonan di finanza publico te den detaye. Via CAFT, cu ta publica su rapportnan, un poco mas laat pero nos ta haya sa con e asunto ta. En todo caso, na e momento aki ta dificil pa por tin un impresion di e entradanan di gobierno, cu den e dos ultimo añanan a mustra un retroceso a base di e poder di compra reduci, y a pesar di un crecemento den turismo, cu a laga menos atras como beneficio mirando e cantidad di bishitante (mayoritariamente di Venezuela). Nos no por a sinti un cambio den e cautela y pesimismo di e sector comercial te na e momento aki cu por indica un estimulo economico a base di aumento di inversion den sector priva.
Esaki ta trece nos na e conclusion cu, si CAFT no keda convenci cu e acuerdo cu Citgo tin un base asina fuerte cu esaki lo sustenta un aumento di entrada suficiente pa cubri e deficit menciona, lo bin cu un recomendacion pa tapa e buraco di otro manera. Tur manera aplicabel ta finalisa den hinca man den nos cartera…