Redaccion di Bon Dia Aruba a haya varios comentario di mayornan preocupa cu e perspectiva cu pa basta tempo ainda nan yiunan lo no por bay scol. A habri e posibilidad, mirando e desaroyo faborable di e lucha contra Covid-19, cu proximamente hopi mayor por reasumi nan trabao. Sin embargo, cu nan yiunan pa tempo indefini ainda na cas, nan tin problema pa resolve e problema aki.

E siman aki e ministro encarga cu enseñansa a anuncia cu no lo tin problema pa keda sinta pasobra a bira maneho fiho caba cu ta bay den direccion di un sistema unda ‘keda sinta’ ta pertenece na pasado. Esey di un banda ta positivo, aunke e debate lo sigui si Aruba ta cla pa un medida asina, pero no ta haci nada pa alivia e situacion di hopi mayor cu no tin manera pa soluciona nan necesidad di cuido pa nan yiunan mientras nan ta na trabao. Y no ta trata di esey so.

Den conversacion cu un di esnan cu a acerca nos, a bin dilanti tambe cu e muchanan ta pa tempo indefini corta for di ambiente social di amigo y amiga na scol, ya cu fuera di scol tampoco tin contacto directo cu e otronan pa motibo di e ‘shelter in place’. Naturalmente esnan cu por ta percura pa por comunica via Whatsapp, pero e pregunta ta si mayoria ta conta cu e posibilidad ey. Ademas, e muchanan, pa digitalisa cu nan ta, ta custumbra cu e contacto social directo, loke ta algo invalorable.

Aparte di esaki ta bin e pregunta grandi con grandi e daño ta den retraso di enseñansa mes. Tin scol cu ta haci hopi esfuerzo pa acompaña e alumnonan cu tarea ‘online’ pero hopi tin duda si esey ta conta pa e mayoria. Mester tuma na cuenta, algun a trece dilanti, cu di un momento pa otro siña colectivamente den klas a yega na un fin, y sin preparacion, ni pa maestro ni pa alumno, a pasa pa enseñansa online, segun cu por, y kier. Esaki nunca por ta un situacion ideal, cu e pregunta tambe pa cuanto tempo e situacion aki ta keda asina.

Otro punto cu a toca ta e situacion na cas, cu hustamente pa motibo di e largo duracion di e shelter in place, unda tin masha poco oportunidad pa mucha sali di cas pa haci algo otro, tambe pasobra tur actividad deportivo y recreativo ta paralisa, e ambiente na cas ta haya influencia negativo, cu e muchanan fada di ta paden. Esaki ta hiba na un situacion cu mas peligro pa mucha, sigur pa esnan cu a keda identifica caba como perteneciente na un hogar menos stabiel.

Un mayor entrevista a conta cu su yiu den 5de klas ta haya tarea, pero solamente repiticion di materia trata caba, pasobra nan no ta duna materia nobo pasobra nan no a splica esaki. “Con mi yiu ta bay zesde klas cu retraso asina grandi, anto na fin di otro aña nan ta mand’e EPB a base di su cifranan malo? Esey ta loke ta bay pasa cu nan?”

Habri economia, y habri scol

Hopi di e comentarionan cu nos a haya ta bay den direccion di e suplica di ‘habri economia, habri scol’. Den esey a bin dilanti idea manera habri scol part time, den sentido cu ta laga mitar di e klasnan bin scol segun turno, pa por cumpli tambe cu e social distancing’. Hasta a trece e idea pa habri scol diasabra tambe pa cada mucha por haya les na scol durante tres dia pa siman. Esey caba varios mayor a indica nos como un alivio y un mihor garantia cu e muchanan ta haya les mas structura cu loke ta parce di ta e caso cu e instruccionnan online, unda sigur tin maestro cu ta haci tremendo trabao, pero no tin un vista completo kico ta duna y kico no. En todo caso a bira mas cla pa nos cu e tareanan ta envolve solamente un parti di loke e muchanan ta haya den un siman regular na scol. Di e manera aki anto, cada siman cu no tin scol, e retraso den conocimento acumula ta bira mas grandi.

Di otro banda, mester bisa cu mayoria tin comprension pa e hecho cu no por habri scol di un manera acelera tampoco, pasobra e virus t’ey ainda y ningun hende lo kier mira accidente di contagio na ningun scol, cu su consecuencianan. Ta keda e dilema di decision nada facil, di busca un equilibrio entre seguridad di salud y reinicio di economia, y rescate mas tanto posible di loke ta e aña escolar aki.