Gobiernonan di paisnan CAS lo mester presenta proyecto di ley pa otro geschillenregeling

Parlamentonan di Corsou, St. Maarten y Aruba lo instrui nan Gobiernonan pa bin cu un proposicion di ley pa institui un organo pa dicidi ora tin disputa riba interpretacion di Statuut. E proposicionnan aki lo bay pa Conseho di Minister di Reino y asina por yega na un otro proceso pa formalisa un geschillenregeling.

Esey ta un di e palabracionnan haci durante IPKO 2021, e Reunion Interparlamentario di Reino Hulandes cu a conclui ayera na Boneiro.

Pero hefe di delegacion di Hulanda, Senador Paul Rosenmöller ta haya hopi constructivo cu ta Parlamentarionan di e paisnan den Caribe mes ta dirigi nan Gobiernonan pa presenta un ley na Conseho di Minister di Reino riba e tema y Parlamentarionan Hulandes lo mira ki rol nan lo por hunga pa yuda e proceso y percura pa e proceso no pega, manera tabata e caso cu e geschillenregeling. Manera ta conoci na Juni, e proceso pa e geschillen regeling a para prome cu por a trata e proposicion di ley den Eerste Kamer na Hulanda, pa motibo cu e version no tabata carga sosten di e Parlamentarionan di e tres paisnan.

Delegacionnan Parlamentario di e cuater paisnan di Reino Hulandes tabatin un reunion fructifero cu a bay den bon ambiente, segun nan mesun declaracion ayera na momento di firma e lista di palabracionnan. Despues a sigui un presentacion di e lidernan di e delegacionnan, dirigi pa Presidente di IPKO Jan Paternotte di D66.

E reunion tabata e prome den persona desde cu e pandemia a cuminza, y a tuma luga na Boneiro unda e delegacion Hulandes a haya oportunidad pa bishita e isla Hulandes pa mira personalmente situacionnan di pobresa. Esaki tabata los di IPKO, cu riba su mes a tabatin e temanan di equivalencia, formanan con ta anda cu otro, teniendo cuenta cu diferencianan di cultura y sociedadnan.. Otro tema tabata Derechonan Humano, Estado di Derecho, Bon Gobernacion y Democracia Parlamentario y Sosten na otro.

E topico di miho relacion duradero denter di Reino a haya forma den e discusionnan riba promocion di cooperacion y e implementacion di e landspakketnan, unda a discuti e puntonan di e landspakket cu ta fortificacion di estado di derecho y cuido, reforma di sector financiero, reforma di sector publico, enseñansa y SDG’s, clima y sostenibilidad.

Locual a discuti ta e ley di COHO cu mester keda presenta Tweede Kamer pa September. En principio Gobiernonan di cuater paisnan di Reino a bay de acuerdo cune, y ta inclui cambionan unda COHO no ta haya mas autoridad cu Parlamento, cu e legisladornan ta keda cu nan autoridad y cu e miembronan mester tin mas conexion cu e paisnan den Caribe. Senador Rosenmöller a sigura cu Parlamentarionan Hulandes lo por yuda y percura cu e proceso di e ley di COHO no ta pega manera esun di e geschillenregeling. “Ora ta trata di COHO, nos mester constata cu e cuater Gobiernonan ta de acuerdo cune y Parlamentonan tin un tarea di control. Pero tin disponibilidad pa Tweede y Eerste Kamer pa traha riba dje, pasobra COHO ta inclui inversionnan cu mester yuda e tres paisnan. Nos no conoce e detayenan ainda, pero nos lo haci pregunta y puntra nos coleganan di Corsou, St. Maarten y Aruba si mester adaptacion, Asina ta yega na un consenso.” E lider di delegacion di Hulanda a bisa cu esaki tin prioridad, y cu mester tin mas comprension pa otro, y cu mester papia mas di confianza en bes di desconfianza, y cu “nos mester pensa riba oportunidadnan en bes di menasanan of risico. Ta esey ta locual nos ta para p’e.”

E puntonan di preocupacion di Corsou y Aruba tabata relativamente similar, esta cu cada biaha cu cumpli cu condicionnan pa e sosten di likides, Gobierno Hulandes ta bin cu cambionan nobo. Parlamentario di Aruba, Rocco Tjon por ehempel a presenta e punto di e reduccion di 60 miyon for di gastonan di AZV cu ta afectando e calidad di cuido na Aruba. Rocco a argumenta cu su coleganan Hulandes en particular, cu no tin un splicacion di CAft con a yega na e cifra cu mester corta 60 miyon. Corsou tambe ta confronta e mesun realidad. “Nos no tin problema pa baha gasto,” Tjon a bisa. Es mas, Aruba a cuminza ahusta gastonan. Pero tanto e sector di cuido, Gobierno y Parlamento ta de acuerdo cu e decision di CAft pa a tuma e cifra di 60 miyon ta algo cu no por compronde. E ta crea hopi problema na Aruba, e Parlamentario a enfatisa.

Aunke cu e delegacionnan di Hulanda mes no por tuma decision riba e punto aki, nan por haci pregunta si na Gobierno Hulandes y e combersacionnan durante IPKO a duna Tjon y e delegacion di Aruba confianza cu nan lo atende e punto aki cu Gobierno di Hulanda. Es mas, Jan Paternotte, cu ta Presidente di Comision Permanente pa Asuntonan di Reino a sigura cu ta bay atende e punto aki cu Gobierno di Hulanda. Tur e Parlamentarionan presente a sigura di tin confianza cu por conta cu sosten di otro, a base di e ambiente ameno y constructivo di e reunion na Boneiro.

Despues di e presentacionnan, hefenan di e delegacionnan a firma e lista di palabracion di IPO 2021. E lista mes no a keda publica na momento di ciere di nos edicion.