Den eleccion pa parlamento provicial na Hulanda e sorpresa grandi tabata e avance ‘de la nada’ di e partido nobo Forum voor Democratie, te na bira e partido cu mas voto den e eleccion, pasando tur partido di mas tradicion, incluyendo actualmente liderando e pais, VVD.

E eleccion no ta conta solamente pa Provinciale Staten, pero tambe ta e base pa eleccion di Eerste Kamer, e Senado Hulandes. Aki e actual coalicion a perde e mayoria preta (38 di 75 asiento) y a keda na solamente 31 asiento. Esaki lo ta bay tin consecuencia pa gobernacion na nivel nacional tambe, ya cu e leynan aproba den e Camara di Representante (Tweede Kamer) lo mester sigui pa haya aprobacion den e segundo proceso aki. Esey ta implica cu mester bay lobby pa haya suficiente apoyo pa e leynan aki logra pasa, loke por haci cu lo mester bin cu cambio pa acomoda deseo di e senadornan cu ta considera apoya tal ley. Cu resultado cu finalmente e ley por haya un buelta no intenciona na prome momento. Pero esey ta ‘all in the game’ na momento cu bo no ta domina ambos camara di bo sistema parlamentario. Ademas cu e filosofia di un sistema di dos camara ta pa sirbi como backstop pa eventual legislacion no asina bon, pa por coregi esaki.

Pero no ta esey ta loke a shock e comunidad mas. E shock grandi tabata e popularidad grandi di un partido cu den e sistema rigido di clasificacion conservador – progresista (derecha contra izquierda) a haya e label di conservador, hasta di (ultra-) derechista, a logra haya un apoyo hopi mas grandi cu e otro forsanan conservador, manera PVV di Geert Wilders, a logra haya na algun momento di su existencia. Kico tur esaki ta significa? Pa cuminsa un aparente malcontento di e electorado cu e partidonan estableci, tanto dentro di, como pafo di e coalicion actual. Y tambe un fragmentacion di e sistema, cu mas partido cu no ta asina facil pa clasifica den e sistema tradicional di conservador vs progresista. Cu consecuencia cu lo bira bastante dificil den futuro pa forma un gobierno nacional cu tanto partido. Actualmente caba a resulta imposible pa forma un coalicion di tres partido, loke den pasado ainda tabata logra. Por ta cu e futuro lo ta di coalicion di cinco o hasta seis partido? Esaki sigur no lo contribui na stabilidad di un gabinete, pero si esey ta e realidad, lo no tin otro manera.

Sin embargo, loke ta parce mas importante na e momento aki ta e motibonan pa e malcontento grandi cu tin actualmente den comunidad, cu ta haci cu e ciudadano ta buscando alternativa. Esey no ta conta solamente pa e banda conservador di comunidad sino tambe pa e parti progresista, unda Groenlinks a logra redobla su cantidad di asiento den Senado a costo di su coleganan progresista PvdA y SP.

E malcontento no ta dirigi riba e temanan manera e entrada di tanto refugiado, o stranhero cu ta busca un miho porvenir reclamando un status di refugiado, pero tambe e manera di ‘haci politiek’ na Den Haag, unda e ciudadano ta haya e impresion cu nan ta haya un bunita storia conta, cu despues por resulta di no ta berdad, pero igualmente gobierno ta ‘bulldoze’ nan idea. E sentimento aki di impotencia contra poder gubernamental no ta algo unico di Hulanda, mas bien algo di tur sistema politico. Semper ta yega un momento cu e ciudadano, o un parti importante ta ‘fed up’ cu loke nan ta mira como e ‘establishment’ politico, y den un sistema democratico parlamentario ta usa e oportunidad pa vota pa mustra nan inconformidad cu e manera cu cosnan ta andando.

E pregunta cu ta keda semper ta si berdaderamente ta tuma lugar un cambio fundamental di e sistema politico. O ta simplemente tin un cambio di e figuranan cu ta ocupa e asientonan, pero cu no por papia di un cambio real den e forma con ta comunica y tene cuenta cu e deseonan di e ciudadano. Hopi ta mustra riba e cambio cu e medionan moderno a trece den comunicacion, loke ta facilita comunicacion pa esnan cu ta desea esey y sa con pa maneha e medionan ey. Pero ta keda e interogante cuanto hende ta keda incognito den tur esaki y ta keda sinti nan mes margina dentro di e sistema di poder.

Preguntanan cu nos por haci den nos situacion tambe. Ta bisa di un banda cu nos ta vota tradicional, pero dicon anto cada tanto aña nos tin suficiente persona cu ta ‘fed up’ cu e gobierno di turno pa nos mira un cambio radical den apoyo popular. Nos tin suficiente hende anto cu no ta vota tradional? Ta parce asina, pero, na fin di dia, nos ta mira un cambio fundamental den e sistema, y mas cu tur cos den e cosnan cu ta perhudica e ciudadano cu no ta parti di e sistema di patronahe politico tradicional? Bayendo pa un aña y mey di un gobierno nobo, nos ta mirando cambio fundamental den e manera di atende e ciudadano, independiente di color, color politico, genero, clase social, etc.? Nos no ta sigur.

LJMADURO – 22-MAR-2019