Nos semper a kere cu e linea di maneho di e instituto nacional Hulandes RIVM ta mas o menos sagrado pa nos autoridadnan di salud, den e caso di combati e actual pandemia di Covid-19. Pero mientras cu na Hulanda tur hende a pasa Pascu y Aña Nobo paden, cu un par di famia o amigo como bishita, na Aruba e ciudadano a haya man liber pa organiza fiesta grandi na cas, basta e no laga mas di 60 hende drenta. Si ta den cura, e lo por a bay te 75. Den un anterior Editorial nos a cuestiona e maneho aki, cu a resulta den e actual explosion di coronavirus, ademas cu ainda nos no a yega na e peak di contagio ainda cu ta bin di fin di siman pasa, di Aña Nobo.

E cifranan di contagio ta mustra tambe cu ya nos no ta den e fase di importacion di e virus, cu relativamente hopi contagio entre bishitante. Ya nos ta papiando caba di un propagacion tal, cu ‘contact tracing’ a bira un instrumento inutil, y nos no ta leu di e momento cu ta cuminza duda tambe di e efectividad di test. Bo ta haya un cantidad grandi di test positivo, di cual mayoria tin sintoma leve, o no tin sintoma. Pesey tambe cu den exterior a cuminza reduci e periodo di isolacion te na cinco dia, si e pacient no tin sintoma mas. Loke ta parce mas importante ta cuida e situacion na hospital; tanten nan por maneha e situacion, nos ta OK. Berdad nos ta OK? Nos ta kere cu no.

Loke a sorprende nos ta e ambivalencia cu e maneho gubernamental ta mustrando ultimamente den e caso di coronavirus aki. Mientras cu en berdad nos mester ta contento cu e ola nobo – grandi – aki no a cobra victima manera e anterior variantenan, esey no tabata ningun base pa ‘habri man laga bay’ manera a haci den e dianan di fiesta. Ta por lo menos ‘naief’ si no ta algo peor, pa pensa cu regla mas severo pa horeca y regla sumamente suave pa e ciudadano na cas lo yuda pa maneha e situacion di contagio di Covid-19. E explosion cu nos tin actualmente, sin embargo, por wel di ta un situacion manehable for di punto di vista medico/sanitario, e consecuencianan economico por ta mas severo. Y esnan cu ta asumi responsabilidad gubernamental mester tin e nivel di analisis pa sa cu no ta con nos ta contempla nos mes, como isleño riba nos baranca (stima) ta mas importante, sino con den e mundo eyfor e forzanan politico y economico decisivo ta mira nos. Y nan ta mira nos na promer lugar pa loke ta interes y seguridad di NAN ciudadano, no di NOS ciudadano. Y nan no ta haci distincion entre contagio local o contagio di bishitante; pa nan ta e cifra general ta conta y cu cerca di 4000 contagio activo nan ta tuma e medida cu nan ta haya necesario, pa nan. Pero e consecuencianan ta pa nos. Ki dia nos mandatarionan ta yega na comprende cu bo no por tuma decision basa riba bo afan personal pa please bo base politico den dianan di fiesta, pero cu bo mester haci lo necesario den un pais, cu economicamente ta opera full den un ambiente internacional, mas cu cualkier otro economia na mundo.

E libertinahe cu gobierno a ocasiona cu su permiso di 60 hende, pasobra nan no tabatin e curashi pa tuma medida mas severo den e dianan di fiesta, a pone nos unda nos ta awor. Actuacion casi squizofrenico den e asunto aki, cu na Hulandes ta yama ‘de geit en de kool sparen’ a causa e situacion aki, unda pa cierto tempo turismo, e unico motor economico cu nos tin, ta cay back na un nivel bastante abao, mientras tabata posible pa maneha e asunto di otro manera.

Cu e situacion manera cu e ta awor, ta parce nos probable cu a lo largo nos ta bolbe sali di esaki tambe. Por ta cu e crisis di e ola di contagio lo pasa bay promer cu e situacion economico bolbe na loke e mester ta y por tabata. Y tuma na cuenta den esaki cu ya caba nos a entrega e festividadnan di carnaval, cu consecuencia cu na inicio di aña no tin esey como atraccion turistico tampoco. Y ta aki nos no ta comprende e actuacion di gobierno: di cada florin cu no ta produci na e pais aki, tin sigur 20 pa 22 cent cu no ta bay pa gobierno. Cada atentado riba economia tin su refleho riba situacion financiero di gobierno mes, pero ta parce cu nan no ta preocupa at all. Si nos mira e cifranan di entrada cu gobierno ta preparando pa su mes den su proyeccion presupuestario pa e proximo añanan, mientras ta nenga redondamente di baha gasto, ta obvio cu nan ta kere cu, pa di tantisimo vez, ta e ciudadano mester bay paga e fiesta aki. Nos ta den crisis? No no ta den un crisis di bida o morto. Pero actua como si fuera nada no a pasa, ta mustra un arogancia di gobernante isleño, cu keto bay no ta comprende e mundo den cual nos mester opera. Ta bira tempo si pa e realidad ey cuminza penetra.