Si e fraccionnan den parlamento cu ta sostene e actual coalicion lo tabata kier a rementa un bom, nan no por a pensa algo miho cu loke a sucede ayera den parlamento. Gobierno a prepara un cambio di ley modesto, meramente atendiendo e cambionan palabra cu Hulanda, pa continuacion di e supervision di Reino. Pero durante varios luna tabata scucha e murmuracion tocante e ‘mehoracion’ cu e fraccion geel tabata prepara pa haci cambio den e ley, cu nan ta mira como un ‘gedrocht’ traha riba insistencia di e partido cu na 2015 tabata den gobierno, y cu no kier a haya e medida via un ley di Reino, o un Algemene Maatregel van Rijksbestuur. Asina Hulanda, hopi pragmatico, a bisa: “Bo kier un ley di bo mes, dal bay. Basta bo cumpli.”

Asina despues di e ‘consensus rijkswet’ di e otro islanan, cu tambe ta algo contradictorio, a bin otro producto legal cu ta fout riba tur cos cu Raad van Advies a señala. Pero e parti unda Raad van Advies ta bisa bon cla cu e contradiccionnan cu nan ta señala, mester ta regla den ley di Reino o un medida general, nan no a lesa. No a bisa nunca cu parlamento mester bay inventa nan mes weganan yegando na e extremo pa, totalmente den estilo di e era moderno aki, nan a ‘delete’, o mejor dicho, nan a ‘find and replace’ Conseho di Ministro di Reino, aparentemente keriendo cu asina a yega un fin na e tan odia supervision di Reino? Cuidao cu e cos aki no ta bay bira un amanecer bastante bruto, mientras e soño aki a converti su mes den un pesadiya.

Loke a sucede ayera den parlamento ta berdad algo unico, algo historico, di cual aki varios decada ainda huristanan lo ta discutiendo. Pero e pregunta grandi ta si tin tanto cos positivo pa recorda. Un di e prome problemanan pa señala ta cu a bin cu un cambio asina fundamental den un accion asina repenntino, presentando e amienda den segunda tanda, dunando oposicion apenas tempo pa studia e documento di seis pagina debidamente. Esey tabata ‘payback time’ pa loke a haci cu nan, na 2016 cu e contract cu Citgo/Pdvsa, tempo cu casi no a haya tempo pa lesa 2000 pagina? Mas grave ta cu ora bo ta propone como cuarenta cambio den un ley, y cambio fundamental, lo no ta normal cu algo asina mester bay via Raad van Advies? Of esaki ta bira e modelo nobo di con ta evadi e conseho di Raad van Advies, mientras cu na mes momento ta gaba cu mester respeta nos organonan di consulta?

Otro aspecto contradictorio ta cu a laga intacto e organismo CAft, cu a surgi di e acuerdo entre gobierno di Aruba y gobierno di Hulanda/Reino, y cu mester responde na Conseho di Ministro di Reino. Awor a pretende di reduci e organismo aki na un organo di conseho na parlamento di Aruba so, mientras cu tin caba un organismo di conseho, cu ta e propio Raad van Advies, lagando awor e pregunta ta ken su conseho ta prevalece…

Naturalmente nos ta curioso pa haya sa con gobierno di Hulanda ta bay reacciona. Tin diferente opcion. Por instrui Gobernador pa no firma e ley aki, y a base di articulo 21 di ley di Gobernador conseha Conseho di ministro di Reino pa elimina esaki. Gobernador by the way no mester instruccion pa esaki, e mes tambe por conclui cu nenga di firma ta lo corecto, mirando cu sin debido trayectoria di preparacion a haci cambio asina fundamental sin consulta cu e otro partner, cu ta Hulanda. No mester lubida kico tabata e inicio di e ley aki, cu tabata un invento pa evadi e creacion di supervision di Reino den forma di un ley di Reino, o un medida di Reino. Ta facil pa pasa e ley den computer y cambia cos, pero cu esey e decision di Reino pa interveni den e maneho financiero di gobierno di Aruba no ta disparce. E ta un realidad cu ta keda.

Ademas, tin un otro forma ainda pa Hulanda keda eherce supervision, sin cu gobierno y parlamento por haci algo pa preveni esaki. Esey ta cu por bisa Aruba: dal bay, haci bo propio supervision… Y kico ta pasa despues? Keto bay ta e representante di Rey mester dicidi si e ta firma e ley di presupuesto si of no. Por bisa cu di e forma aki nos ta ‘terug bij af’ unda Gobernador ta dicidi kico por aproba of no. Claro cu e ley desaproba mester cana su caminda, via conseho di Raad van State, cu decision final di Conseho di Ministro di Reino. Pero tin tanto diferencia cu e forma actual, unda tin apelacion na Raad van State tambe ora Aruba no ta di acuerdo cu un ‘aanwijzing’ riba conseho di CAft? Con cu nos bira e asunto, nos no por deshaci di e decision di Hulanda cu lo tin supervision financiero te dia nan dicidi cu no mester mas. Nos por bay den e tipo di malabarismo legal manera nos parlamento a haci ayera, pero simplemente no tin scapatorio, y ademas tur e buya aki ta daña ambiente. Tin diferencia entre ‘sabi’ y sabiduria.