Nos a cuminza mira e promer señalnan di preparacion pa proximo eleccion, den e caso aki particularmente cerca e partidonan chikito. Un tema di cual nos lo tende hopi mas den e tempo nos dilanti, ta e posible unificacion di e partidonan chikito, di cual un ta den e actual coalicion, cu e problemanan tipico di esey.

Pa hopi tempo caba dos partido grandi a logra domina escenario politico, percurando den e periodo ey tambe pa un base popular bastante solido cu tabata y parcialmente ainda ta core a traves di varios generacion. Cu esey a surgi tambe e creacion di un structura di presencia den practicamente tur bario, refleha den nan representacion politico. Banda di a logra mantene e presencia structural aki, por observa cu riba e tereno aki e partidonan chikito no a logra tanto. Nan base di apoyo no ta(bata) mara, salvo algun caso, na representacion den bario, pero cu no ta brinda perspectiva. Ta parce logico cu pa sali di e dilema aki, di mes e partidonan chikito no lo por, ni mester desea tampoco cana e caminda cu e partidonan grandi a cana den nan tempo.

Esey ta requeri acerca e tema di apoyo di un base totalmente diferente, usando otro medio pa comunica cu e potencial votador. Den e era moderno aki ta absolutamente necesario haci maximo uso di e medionan digital. Esey ta pa yega na un publico cu ta prepara pa comunica asina; ainda ta keda un parti bastante importante cu no ta haci uso di medio digital moderno, loke ta haci uso di medio tradicional necesario ainda, manera bishita den bario y hogar.

E aumento fuerte di votador na 2021 na fabor di e partidonan chikito en general ta ser mira como un señal cu parti di e votadornan ta cansa cu e forma di goberna di e partidonan grandi cu ta intercambia cu otro den gobierno. Esaki ta representa un oportunidad pa un partido nobo, pero no lo haya esaki regala tampoco. Kico asina lo mester pa por haya un grupo mas grandi ainda di apoyo? Pa cuminza nos mester ta consciente di e hecho cu e partidonan actualmente grandi ainda, a logra yega na e punto ey a traves di un meta general importante cu ta logra reuni un base popular grandi. Pa e partido actualmente liderando gobierno esaki tabata e lucha pa e status autonomo di Aruba. E partido democrata cristian tabatin un base popular fuerte den añanan 50 caba, a perde esaki pero den decada 80 y 90, cu e expansion economico exitoso, a logra un comeback fuerte.

Pero, pa un partido, o coalicion di partido chikito – relativamente – nobo awe, kico ta e tema cu por crea un apoyo excepcionalmente fuerte? Subi caya pa haci promesa no ta parce e ruta cu lo duna fruto; no tin tanto di priminti y e dos partidonan grandi ta hopi bon den esey caba. Realmente no tin tema atractivo pa usa na e momento aki. Riba su mes futuro directo economico no ta presenta reto interesante cu ta duna perspectiva di acumula apoyo popular pa hende por identifica nan mes cu esey. Loke lo domina e debate publico den e proximo decada ta e recuperacion financiero di e pais, acompaña pa e reforma drastico di e aparato publico. Esey no ta un cuestion di cumpli cu Hulanda, sino cu nos mes. Te awor e actual coalicion ta bisa cu nan ta kere den e reforma aki, pero den practica ta mustra mas di ta ‘lastra pia’ cu tur loke mester sucede. Critica e posicion ey por ta corecto, pero e pregunta grandi ta si ta posible pa gana hopi voto cu esey. Riba su mes trata di gana apoyo cu boga pa bon gobernacion y presenta plan concreto con pa haci esaki ta un idea honorable, pero ta keda e interogante si esey ta bay motiva hende pa vota pa un iniciativa asina.

Otro ptroblema pa e partidonan chikito ta nan (falta di) presencia den e aparato publico. Cu e presencia fuerte durante varios decada di e partidonan grandi a surgi tambe un presencia partidario fuerte dentro di e aparato publico. Tur dos, un mas cu otro, tin suficiente base den e departamentonan pa por opera, a pesar di e no cooperacion y hasta sabotahe di parti di e partido cu no ta den gobierno. Riba cual si ta parce di existi un consenso – no expresa – entre e partidonan grandi, ta cu no ta cambia nada fundamental y ta keda reina e mesun ambiente di negligencia, cu ta habri porta pa cada ken haci loke nan kier. Ta parce cu e consigna ta: “Si bo no ta traha, no stroba tampoco.” Tanten cu ta cumpli cu esey, no tin tanto problema pa gobernacion pasa di un man pa otro, manteniendo ‘status quo’.

Tur esaki no ta yuda haci bida mas facil pa un mandatario di partido chikito. Nan ta drenta cu un agenda bunita den un acuerdo di gobernacion, ta haya cierto ministerio sin un guia no partidario, obhetivo y leal for di den e aparato mes. Asina, goberna ta bira un aventura yen di sorpresa, mas tanto den e categoria di ‘desagradable’.

Kico tur esaki ta significa pa un posible unificacion di partido chikito pa por eherce mas forza? Cu no ta posible yega na acuerdo encuanto programa politico so, sino con ta goberna den practica. E ultimo experimentonan a fracasa pasobra na momento clave ta opta pa mantene e gabinete na bida, haciendo e wega di poder mas facil pa e partido grandi. Sin embargo, esey por cambia.