ORANJESTAD – Kico por haci ora ripara of haya sa ora un mucha, hoben of hasta adulto a wordo abuso sexualmente. Den e charla di muchanan cu a wordo abusa sexualmente, sra. Jimenez- Botman ta duna algun tip.

Si un persona kier purba di abusa sexualmente di un persona, ta importante pa bisa no. Corda core y busca ayudo ora hende purba abusa. Conta otro adulto of un persona di locual a pasa mas lihe cu ta posibel. Sra. Jimenez-Botman ta bisa cu mester compronde tambe cu no ta falta di e victima si e wordo abusa, ‘no ta su culpa, e culpa ta di e abusador’.

Den caso di adulto, busca ayudo si un den e pareha tin problema pa satisface otro sexualmente. Acercamento cu mal intencion of intenta pa abusa. Por busca ayudo cerca un psicologo of algun persona cu por duna conseho.

Pa muchanan, mester siña e mucha pa huy di hende straño cu ta purba di gañ’e, ya sea ta ofrece regalo, of keiro den auto. “Si bo ta kere cu un mucha a ser abusa sexualmente, aki bo por yuda. No ignora e problema, kere e mucha, maske con dificil e por ta, nunca asumi cu e mucha ta inventa”, sra. Jimenez-Botman ta bisa.

Ademas, ta importante pa duna apoyo emocional, bisa e mucha cu el a haci bon pa conta y cu e no tin culpa. Sigura e mucha cu e ta sigur awo, y cu nada lo pasa door di raporta e incidente.

Importante ta pa controla emocion: keda trankil, no actua den forma di miedo of rabia, tin reaccionnan normal, paso e por spanta e muchanan. “Corda bon pa no culpa, castiga, of laga e mucha sinti berguensa.”

Busca informacion, averigua mas hopi posibel di locual a pasa prome, durante, y despues di e incidente. Yama asistencia medico pa tratamento di cualkier daño fisico. Pidi dokter pa manda e persona cerca un profesional cu experiencia riba tereno sexual, of yama e departamentonan concerni cu caso asina.

E ta bisa cu na cada momento, mayornan mester sa unda nan yiu ta, cu ken y kico e ta haciendo, ‘e ta importante’. Puntra yiu kico e ta haci ora e ta su so cu su babysitter, amigonan, of cu cualkier otro persona. Stimula yiunan pa papia cu bo tocante cualkier problema of pregunta cu tin, y confia riba sentimento di e mucha ora e no kier haci algo, manera duna sunchi, brasa, of sinta riba scochi di hende.

Como miembro di comunidad por apoya esfuersonan di instancianan social y policial pa anda cu e problema. Stimula tratamento pa e mucha of e abusador. Apoya e derechonan di mucha pa duna informacion exacto tocante abuso sexual.

Tur hende por yuda proteha un mucha contra abuso sexual. Mester por averigua e motibo, grado y efectonan di abuso sexual. Siña e mucha tocante abuso sexual y con pa tuma precaucion. Sea alerta pa señalnan di abuso sexual cerca muchanan cu bo conoce. Duna apoyo emocional na un mucha cu a ser abusa sexualmente y apoyo na programanan cu ta andando pa preveni abuso sexual.

Tambe a informa cu ta importante pa laga muchanan sa cu nan por tin confiansa y por papia abiertamente cu nan mayornan. Cu nan no mester tene nada scondi, pa nan laga sa inmediatamente ora un hende haci nan algo cu ta laga nan sinti incomodo, confundi nan, of haci algo cu nan no gusta.

Finalmente, el a agrega cu ta ‘demasiado importante’ pa scucha yiunan, poniendo bon atencion na locual nan ta purba di splica of bisa. “Den mayoria di caso, e mucha no lo papia di un problema directamente, pero como mayor por ripara, of yiunan mes por duna un señal verbal cu algo no ta bon.”