Ayera e tan spera caso Ibis tabata den corte pa e prome regiezitting, cu bastante lihe a duna e conclusion cu tin cos cu mester sucede prome cu e caso por haya tratamento di contenido mes. Den corte ayera mainta tabatin e sospechoso principal, y e personanan mas cerca dje: su esposa, secretaria, chauffeur y consehero, pa deliberacion kico ainda tabata e deseonan di ambos banda di scucha testigo, documento cu no a yega nan destino ainda, etc.. Mirando cu ta papia di un dossier di 20.000 pagina, no ta asina straño cu e caso ta keda posterga te september, pa posiblemente keda trata na inicio di otro aña. Esunnan cu a kere cu lo tabatin fireworks publicitario e siman aki, a sali desapunta. Lo mester warda algun tempo riba esaki. Pero, tin algo cu nos por haci mientras tanto. Esey ta cu nos por cuminsa analisa kico ta e magnitud y trascendencia di e caso aki, di cual nos por siña.

P’esey, e caso aki merece debido atencion. No pa sensacionalismo periodistico, pero pa e tema cu e ta representa. Esaki ta e prome mandatario cu a hay’e den e situacion di mester duna cuenta y e acusacion no ta algo chikito. Ora ta acusa un persona di ta e sospechoso principal den un caso unda 24 hende mester aparece dilanti hues, nos ta papiando un di e casonan mas grandi den historia di husticia na Aruba. Pero esey no ta e importancia mas grandi cu e caso tin tampoco. Na nos opinion, e aspecto mas importante ta cu ta trata di acusacion serio contra un persona, cu a solicita pa haya un di e puestonan mas halto cu nos pais conoce, y cu a hura cu e lo haci tur lo posibel pa beneficia su pais, y no su mes cartera. Un persona anto, cu ta ser confronta cu e acusacion cu el a traiciona y decepciona e confiansa cu comunidad a deposita den su persona. Esey ta e gravedad di e caso.

Awor claro, prome cu nos tende grito cu tur hende ta inocente te ora keda proba cu no ta asina; esey ta keda asina tambe. Nos ta bisa explicitamente cu ta trata di acusacion, no di condena. Esey no ta kita cu e asunto ta mustra serio pa e ex-mandatario, mirando e hecho cu su alrededor personal, tanto na cas como na trabao, a keda acusa di a participa hunto cun’e den un organisacion criminal, cu e meta di cobra soborno y laba e placa ey. Di tur manera, sin cu condena t’ey, ki mishi bo den e situacion aki?

Awor, lagando e caso aki mes un banda un rato, nos lo kier dedica atencion na e fenomeno di e organisacion criminal, cu casi tur siman nos ta topa den corant, sigur riba nos continente unda e casonan grandi di soborno na Brasil, cu tabatin ramificacion den gran parti di Latinoamerica. E conspiracion pa comete crimen, a traves di e set up di e organisacion pa haci esaki, y reparti e beneficionan entre e participantenan. Aki nos ta papia corupcion grandi, unda e beneficionan reparti ta core den miyones, y hasta mas.
Pero, con nos lo tipifica e caso aki na Aruba, esaki ta corupcion grandi, of chikito? E sumanan envolvi ta hopi menos cu e sobornonan enorme cu Odebrecht tabata paga politico na diferente pais pa campaña. Esey ta berdad, pero loke e caso actual Ibis tin den comun cu Odebrecht, ta loke ta aparece den e acusacion, e participacion na un organisacion cu e meta pa comete crimen. Y pakico esaki ta di importancia?

Pasobra nos mester cuminsa tuma na cuenta cu na Aruba no ta existi corupcion chikito so, pero cu mester tene cuenta cu e posibilidad di crimen organisa grandi, cu ta mina nos sistema democratico, den cual nos mester por confia cu esunnan cu ta na cabes di gobernacion, ta hustamente esunnan cu mester garantisa cu no tin corupcion, ni grandi, ni chikito. Y si awor ta resulta cu tabata posibel den e añanan reciente pa set up un organisacion criminal di un tamaño respetabel, kico realmente ta e pasonan cu a tuma te awor pa preveni esaki? Nos a tende algo di con ta bay restructura e trayectonan di permiso pa purba preveni corupcion, y sigur corupcion grandi bon organisa? Nos a tende e ministro encarga cu Labor expresa cu e no ta bay duna ontheffing mas, pero esey no ta mescos cu tuma medida pa evita corupcion. Tabatin un tempo cu no tabatin e fenomeno di ‘ontheffing’ y igualmente tabatin corupcion. Tin varios manera pa organisa e presion riba hende, cu finalmente ta conduci na un ciudadano cu ta paga e suma pa haya e fabor; esey ta posibel atrobe y ainda.

E preocupacion cu a keda ta cu mester tuma e pasonan pa reforma e sistema gubernamental, poniendo como prioridad e transparencia den e trayectonan di permiso, di tur permiso, sin excepcion. Y de paso tambe reforma e procedimentonan di destaho publico, cu ta otro di e areanan grandi di riesgo di corupcion. Esaki no ta husticia ta haci, pero mester ta voluntadi di gobierno den su totalidad.