presupuesto 2017

E organo consultativo constitucional, Raad van Advies, a duna gobierno un conseho negativo riba e presupuesto 2017. Gobierno a logra di entrega e presupuesto y tambe e cuenta anual di 2015 na parlamento na tempo pero a base di e analisis cu Raad van Advies a haci, e cifranan no ta completo pa duna un bisa realistico riba e finansa publico.

Pa motibo di esaki e organo consultativo a conseha gobierno riba 1 di augustus pa no entrega e presupuesto y drecha cierto puntonan prome. E puntenan ta entre otro:

1. no ta cumpli cu e ley di Contabilidad 1989 den sentido cu ta falta informacion importante. Manera prognostico di likides y un relato di e garantianan cu a duna Citgo den cuadro di e reapertura. Tampoco a inclui un relato di e debenan di cada ministerio.

2. Segun e ley LAft ( e ley cu ta pone Aruba bou supervision temporal cu a drenta na vigor na 2015) e deficit presupuestal pa e sector colectivo (pues banda di gobierno, tambe tur e fondonan social manera AZV, SVB, ATA, Serlimar etc.) no mag di surpasa 0.5% GDP. Sinembargo gobierno no a cumpli cu e ley aki tampoco pasobra atrobe ta falta cifra pa asina tin un bon bista riba tur e gastonan y entradanan. Raad van Advies un biaha mas ta bisa cu ta falta entre otro e cifranan di e acuerdonan cu Citgo y tambe entradanan di impuesto pa por midi si e presupuesto ta realistico.

3. Remarcabel ta cu ta falta cifranan tambe di Aruba Tourism Authority (ATA). Segun Raad van Advies nan a haci diferente peticion pa ricibi prognosticonan di ATA sinembargo esaki a keda atras y minister encarga (di Turismo) tampoco kier coopera pa duna e informacion.

4. Un otro punto di critica importante ta cu gobierno no a baha su gastonan, al contrario nan ta subi pa 1 biyon, 364.9 miyon florin. Factor principal ta cu gobierno mester paga mas na interes. E echo cu finalmente e deficit financiero presupuesto pa 2017 ta hopi menos, esta 0.5% (26.6 miyon florin) compara cu 2.1% na 2016, tin di haber cu gobierno ta spera di haya mas na entrada (124 miyon florin mas) pa motibo di e reapertura di e refineria. Sinembargo Raad van Advies ta bisa cu ta falta di informacion pa evalua si gobierno realmente lo ricibi e entradanan mas halto. Teniendo na cuenta cu Banco Central mes a prognostica cu e economia no ta crece manera gobierno ta spera. Raad van Advies ta conseha e ora pa gobierno pa cambia e prognostico pa uno mas conservativo. Pasobra locual a presupuesta awor ta mucho optimistico.

Banda di esaki gobierno no ta haci locual ta priminti pa yega na un finansa publico duradero cual ta nifica cu mester tuma medida pa baha gasto. Siguramente pa cu e gastonan social manera AZV. Prome minister Mike Eman a comenta diaranson cu bou su maneho a restructura e fondonan social y cu esaki tabatin su efecto positivo cu  nan a bira mas sano. Sinembargo por mira cu gobierno mester hinca mas placa atrobe den AZV pa cubri nan deficit (19 miyon florin) mientrastanto a introduci un impuesto (BAZV) pa esaki lo no sosode mas. Locual tambe ta pisa mas y mas riba e gastonan di gobierno ta e proyectonan di PPP, cu ta aumenta cu 9 miyon florin. Y pa cu a fondonan social, e fondo di pensioen Apfa tambe ta pisa riba e gastonan ainda, 116 miyon florin mas pa motibo cu lo paga e pensionadonan un bonus na december 2017.

5. Un otro factor pa cu e gastonan cu semper ta den discusion, ta e gastonan personal. Gobierno su maneho pa e periodo 2016-2020 ta pa corta anualmente riba e gastonan aki cu 5%. Sinembargo pa 2017 e gastonan personal ta subi cu 0.7% pa 460 miyon.

Tin mas observacion cu Raad van Advies a haci riba e presupuesto 2017. Bon Dia Aruba lo continua publicacion riba esaki den e siguiente dianan y tambe riba e contesta di gobierno riba e conseho aki.