“Partido AVP no ta sorprendi cu Hulanda a bin cu exigencia di e Rijkswet Financieel Toezicht, RFT (Ley di Reino di Supervision Financiero). Semper Hulanda tabata kier esey.” Asina miembro di fraccion di AVP Richard Arends a bisa.

Arends a comenta esaki riba pregunta di Bon Dia Aruba, kico e ta pensa di e condicion na ultimo momento di Hulanda pa impone e regimen di RFT, cu ta dirigi finanzas di Corsou y St. Maarten, pa asina Aruba por ricibi e siguiente prestamo pa su gastonan coriente.

Manera ta conoci, Aruba a conta cu e fianza aki despues cu Colegio di Supervision Financiero di Aruba, CAFT, a duna conseho positivo. Aruba lo a cumpli cu e condicionnan di reformacion den seguridad social, salarionan den sector publico. Pero na ultimo momento a bin un condicion pa envez di CAFT cu ta opera bao di un ley di Aruba, e Ley Supervision Financiero di Aruba (LAFT), cu e pais mester acepta e supervision di CFT cu ta dirigi pa RFT.

“Nos no sa kico gobierno di Aruba a palabra cu Hulanda, como tal nos no tin idea ainda kico ta e cambio den e sistema financiero,” Richard Arends a bisa. “Fraccion di AVP tin idea con por reduci gastonan na un forma structural, aunke un reforma no semper ta nifica baha gasto. E por nifica bira mas eficiente tambe.”

Pero, aunke cu fraccion di AVP a tende di e reformanan, Parlamento mes no a ricibi kico ta locual Aruba a manda pa Hulanda. “Gobierno mester a presenta su plan di reforma, su cambionan structural den gasto y entrada na Hulanda pa 15 di juni. Pero Parlamento di Aruba mes no a ricibi e plan ey. E intencion lo mester ta cu den e plan aki, compara cu 2011, lo mester inclui cambionan riba seguro social y pension cu berdad ta resulta den menos gasto a termino largo.” Den otro palabra, Hulanda kier mira cu Aruba tuma paso unda reduccion di gasto ta uno continuo, y no incidental. “E ta nifica cu mester cambia fundamentalmente e base con ta genera entrada y logra reduccion di gasto.” Pero tanten cu Parlamento no ricibi e plan di reforma, no por duna comentario. “Nos no a haya nada pa wak.”

Como tal, Arends a bisa cu e no sa kico Gobierno a palabra cu Hulanda, ni tin idea con ta bay reduci gasto na forma structural. “Nos no sa kico ta e capacidad.”

Sinembargo, e hecho cu Hulanda awor ta exigi pa de facto, tuma e control financiero di Pais Aruba, ta algo cu no mester sorprende ningun hende. “Hulanda semper a boga pa esey. Pa tal motibo mes na 2015 a negocia pa Aruba mes tene su mesun control financiero y a bin cu LAFT.

LAFT no ta cumpli

Richard Arends a bisa cu sinembargo Aruba no a tene su LAFT “up to date, manera Hulanda a exigi. Aruba no a cumpli cu e aspectonan cu Hulanda tabata kier a mira. Berdad a trata e cambionan den Parlamento na 2019 y te hasta a vota pa e cambionan, pero no a ratifica esaki.” Consecuentemente no tabatin un Ley di Supervision Financiero cu tabata al dia. “Si a ratifica e LAFT di 2019, Hulanda lo no a impone e RFT.”

Y e RFT ta mucho mas impactante cu e LAFT, segun Arends. Pasobra e ta nifica cu Aruba mes lo no por dicidi riba su situacion financiero. “Aruba lo mester somete tur cuenta bancario di Pais Aruba na Hulanda, y pa cualkier inversion pa cual no tin fondo, lo mester pidi Hulanda permiso. E ta nifica limitacion di espacio pa Ministernan di Aruba dirigi economia basa riba inversion. Hulanda tabata kier esaki na 2014 y 2015 caba, pero AVP a para fuerte pa mantene e autonomia ey. Normanan ta acceptabel, pero e ta un autoridad exclusivo di Aruba pa determina con e ta gasta su mesun placa.”

Richard Arends ta bisa cu berdad AVP a lesa cu Aruba ta cu lomba contra muraya, pero “mi no sa kico a bin prome. Mi no sa si gobierno a prepara su mes cu e posibilidad cu RFT lo a bin riba mesa. Conociendo Hulanda, e ta un condicion basta fuerte. Y Hulanda lo no adapta e RFT segun e situacion specifico di Aruba.” Den otro palabra, Aruba lo mester spera e mesun supervision cu ta conta pa Corsow y St. Maarten.

Arends no por conclui cu Hulanda a warda te na ultimo pa bin cu e condicion aki, pasobra “pa e ultimo dos añanan, Gobierno di Reino ta adverti cu e LAFT no ta cumpli cu exigencianan di supervision.”

Segun e Parlamentario di AVP, Hulanda tin tur herment den man pa impone e RFT, ya cu esaki ta un Rijkswet, y aki ta Parlamento di Hulanda ta determina. “No mester di aprobacion di dos tercera parti di sosten di Parlamento di Aruba. Unicamente por spera reaccion di Aruba.” E miembro di fraccion di AVP ta argumenta cu tempo cu a introduci e RFT pa Corsou y St. Maarten, esaki a bin hunto cu cambio di Statuut. Awor aki, e proposicion di Hulanda no ta implica cambio di Statuut, y ta djis encera inclui Aruba den e regimen di e ley. Pa e RFT conta pa Aruba, Hulanda mester unicamente consentimiento. E ta mescos ora cu gobierno di Aruba aproba un ley y despues ta mand’e pa Parlamento di Aruba.”

Den concepto di Richard Arends, Tweede Kamer y Eerste Kamer ta determina si Aruba mester cay bao di RFT y ta dificil pa bringa esaki. “Hulanda tin e guion den man. Aruba por keda sin acepta y purba haci fianza riba mercado internacional. Pero hasta pa esaki mester di aprobacion di Hulanda,” Arends a conclui.