Nos ta ripara cu no ta un ministro so ta bin riba idea supuestamente ‘briyante’ cu, si nos pensa un poco mas leu, a lo largo ta resulta desastroso. Despues di e debacle di kier duna un compensacion individual na mas di 10.000 empleado o ex-empleado, na lugar di deal cu un cantidad hopi mas reduci di empresa, awor ta surgi e idea pa duna un permiso temporal na piscadornan, y de paso na tur otro hende cu tin pisca cu harpun como hobby (ilegal), pa nan por dal bay y pisca na nan antoho.

Mester bisa cu e ‘move’ aki bao di presion di – cierto parti – di publico ta pa cuminsa contrario na tratado internacional bao di cual varios especie di pisca den nos awanan ta haya proteccion. Y ta tratado cu Aruba a ratifica y mester implementa. Ta pa cumpli cu esaki tambe na 2001 gobierno di e tempo ey a introduci e prohibicion di pisca cu harpun. Den esey no ta trata solamente di e daño na cierto especienan bao peligro di extincion, sino tambe proteccion di e vegetacion, entre otro e presencia di coral, cu ta sufri daño ora envez di dal e pisca ta haci daño na e coral.

E tema aki no ta di awor el a subi mesa di debate, pasobra nos ministro di Husticia pa añanan largo ta cultiva simpatia pa cierto tema, manera e famoso debate riba ‘tinted glass’ cu a termina na mitar di caminda, cu un monton di hende cu ta kita tint pa auto bay keur y despues ta pega nobo riba nan auto. Control riba tinted glass den trafico… unda? Enfin, pisca cu harpun tambe ta un di e temanan faborito di e ministro.

Pero tin mas pa considera den esaki. Si acaso tabatin motibo valido pa considera incumpli cu e tratado internacional pa cual tin legislacion valido y vigente, nos ta puntra nos mes si den e asunto aki a haci un evaluacion di pro y contra, pa por dicidi cu e pro-nan ta pisa mas. Por ehemplo, por bisa cu den e caso aki e bentaha a corto plazo ta cu lo tin mas cuminda (pisca) riba mercado local. OK, pero cuanto esey por ta, den un luna, den un aña? Esaki naturalmente en comparacion cu e cantidad cu tin mester pa satisface e demanda local. Naturalmente e demanda di e restaurantnan por lo pronto ta cay afor y ta resta solamente e mercado local. Pero, si e demanda ta grandi, y e grupo cu ta bay haci uso di e posibilidad aki tambe, den poco tempo nos no tin tanto pisca mas den nos awanan. Ta logico cu mayoria di hende cu ta bay pisca cu harpun no ta bay leu for di costa y ta specialmente e especienan riba coral ta bay sufri, y de paso e coral tambe.

E pregunta e ora ta, ta kico ta resta pa ora turismo bolbe y nos mester di nos parkenan nacional den lama pa por ofrece nos huespednan y nos mes loke nos naturaleza tin di ofrece? Nos ta bay bisa nan cu lamentablemente no tin mucho di aprecia pasobra nos a laga nos hendenan come tur loke tin, pasobra ‘mester comprende, no, hamber ta bay prome cu conserva naturaleza…’ Pa duna un comparacion den nos region, laga nos tira un vista riba e pais mas pober den nos region: Haiti. Na e pais aki, bao di e pensamento cu hende mester por come, a permiti cu a corta mata den henter e pais, pa haya leña pa cushina, loke a causa cu hopi tereno di agricultura a bay perdi pa erosion di tera, y cu awe e pais no por cria su poblacion. Conservacion di medio ambiente no ta un simple cuestion di algun ‘freak’ cu gusta maha tocante cierto tema, pero ta relaciona directamente cu conserva posibilidad economico pa futuro generacion. Ademas, nos a kere cu e gabinete aki a suscribi e metanan sostenible adopta pa Nacionnan Uni pa aña 2030 (SDG). Y kico ta sucede? Un di e promer ocasionnan cu ta presenta pa mustra caracter, ta core haci esaki?

Nos por corda cu ta apenas un par di siman pasa cu a pasa un mocion den parlamento di un di e partidonan di coalicion, unda a mustra, corectamente, riba e falta di legislacion ambiental, loke a costa nos caro den e caso di e refineria, unda sucesivamente tur e operadornan, incluso e farsantenan di Citgo, a sali liber di cualkier responsabilidad ambiental; e daño ta pa nos paga, di placa cu nos no tin. E mocion a keda aproba pa e partidonan den coalicion, y awor nos ta haya lo contrario, cu ta bay kita e poco legislacion cu tin?

Naturalmente lo bisa cu mester ta posible pa combati e existencia exagera di lionfish y cu por combati esey cu spearfishing. Berdad, pero esey ta uso di spearfishing pa elimina un especie dañino cu ta menasa hustamente e equilibrio di medio ambiente, pero loke ta pretende awor ta sumamente dañino pa e equilibrio menciona.

Laga nos spera cu sano huicio prevalece y nos keda libra di e tipo di idea aki, cu no ta contribui na nos contesta riba e actual crisis. Percura pa hende haya ayudo financiero, punto.