ORANJESTAD – Ayera pais Aruba a conoce su prome cuenta nacional despues di hopi aña. Un cuenta nacional cu ta data for di 2016, unda cu e debe ta mesun cos, pero e panorama financiero a base di nos GDP ta mustra mas alentador compara cu esun cu Banco Central a yega di traha.

Den tur e tempo aki, pais Aruba a traha cu cifranan di Banco Central Aruba (BCA), asina minister di finansa, Xiomara Ruiz-Maduro a declara compaña pa expertonan di Oficina Central di Estadistica (CBS).

E panorama exhibi den e cuenta nacional aki ta mustra cu nos caminda pa yega na credibilidad financiero a bira menos largo. Pero esaki no ta significa ‘cu nos caminda a bira mas facil’, segun e mandatario. Nos ta keda cu e mesun reto; e diferencia ta cu ‘awor nos por mira e luz na fin di e tunnel, hopi mas cla y hopi mas cerca’, el a duna di conoce.

Cuenta nacional y GDP
El a haci e aclaracion cu e cuenta nacional ta uno totalmente diferente na e cuenta anual di gobierno cu Contraloria General ta traha riba dje. For di inicio di gobernacion actual –segun e mandatario– nan a percura pa Aruba por conta cu cifranan di e situacion real di nos pais. Ya cu nan a ripara cu pa largo tempo tabatin falta di informacion y e cifranan a wordo manipula of scondi.

Te hasta e ta haya cu tabatin instancia manera Banco Central cu no por a haci nan trabou debidamente pa motibo cu nan no tabata conta cu e informacionnan necesario. El a indica cu Banco Central a traha cu ‘estimacionnan’. Nan tampoco tin e informacion corecto of concreto,’ segun e mandatario. El a bin cu algun tabla pa mustra e discrepancia entre e cifranan.

Awor a base di e ehercicio haci pa CBS ‘a base di informacion real’ na 2017 ora nan a tuma e rango di nos GDP; di cada Florin, 76 cen, ta bay pa debe. Mientras cu pa largo tempo a base di estimacion di BCA, e tabata ta di cada 1 Florin 86 cen ta bay pa debe. Segun e mandatario, ora bo ta haci e estimacion aki dor di cu e GDP a hisa, e debe di pais Aruba no a cambia, pero e GDP si.

E cambio aki tin un efecto mas positivo ya cu pais Aruba lo tin mas credibilidad ora cu instancia manera Standard & Poor’s ta bin evalua nos situacion financiero/economico. Te ainda cu 76 cen nos no a yega na loke nan tin poni den e memorandum economico/financiero, caminda nos tin cu yega di cada 1 Florin, un 55 cen ta bay pa debe pa por logra stabilidad den nos finansas publico, segun e mandatario.

Manera a wordo premira inicialmente, nos lo yega 70% na aña 2017. Pero awor e cuenta nacional aki ta mustra cu e caminda ta bira casi 8 aña mas cortico. Na e momento aki nos ta yega na 76% di nos GDP pa cubri nos debe.

Credibilidad
Awor Banco Central ta bay traha a base di e cuenta nacional elabora pa CBS, ya cu pa largo tempo cifra economico real no tabatin, asina minister Ruiz-Maduro a informa. El a laga sa cu CBS, bou e gobierno aki, a haya espacio pa por a haci e trabou importante aki. Gobierno a habri e canalnan di informacion pa CBS por cumpli cu cuenta nacional aki.

E echo cu pais Aruba no tabatin un cuenta nacional tabata trece un problema cune, ya cu no ta localmente so tabatin su efecto, pero tambe internacionalmente. Companianan cu ta evalua nos situacion economico manera Standard & Poor’s, Fondo Monetario Internacional (IMF) ta busca e data aki. Como pais nos mester di informacion aki pa sa unda nos ta para ora cu gobierno ta bati porta di instancianan internacional pa busca un credito of financiamento. E ta kere cu pa medio di e cuenta nacional aki Aruba por haya mas credibilidad financiero.