editorial 2_15_1.jpg

Den ultimo aña gobierno a logra libra basta espacio riba su presupuesto. Asina a introduci BAZV cu ta trece como 120 miyon florin pa aña aden. Cu esey, un gran parti di e contribucion di gobierno na AZV a keda elimina y gobierno por uza e placa aki pa otro cos. Como ‘compensacion’ a baha e prima di AZV cu 2%, pero asina mes a keda un ochenta miyon florin den caha.

Si nos informacion ta corecto, gobierno awor tin pensa pa pone otro formanan di cuido, manera cuido di anciano y adicto, cu actualmente ta cay bao di responsabilidad di gobierno, bao di encargo di AZV. Naturalmente esey ta bay tin como consecuencia cu AZV lo mester haya mas recurso financiero pa por cubri tur esaki. Esey na prome momento por ta e placa cu gobierno tabatin presupuesta caba pa e tipo di servicio aki. Pero, kico ta bay pasa ora cu mester cubri e aumento di e gastonan aki? Gobierno lo no bay asumi esaki y probablemente nos lo bay conoce un aumento di prima di AZV pa por paga tur esaki. Ademas mester tuma na cuenta cu na e momentonan aki caba cortamento den presupuesto di hopi instancia envolvi den cuido a ocasiona dificultad den operacion di varios di nan. Diferente di nan a subi of ta subiendo mercado di sponsor, pero ta topa cu e realidad cu e recursonan aki di sector comercial ta limita. Ta resulta facil pa papia di recauda parti di bo gastonan bo mes como fundacion, pero haya nan tambe den realidad ta resulta un ilusion.

Sin embargo, mester considera cu e cambio di maneho aki lo por tin su bentahanan tambe. Por pensa riba e bentaha cu tur supervision y control di gasto ta cay bao un solo dak. Al fin y al cabo AZV ta custumbra supervisa gastonan di operacion complica manera di hospital, pakico no otro operacion di cuido. Den e caso di e cuido pa hende di edad esey no mester ta tanto un problema, pero por imagina cu den cuido di adicto ya e ta bira un poco mas dificil. Tambe ta e pregunta si e hecho cu gobierno tin menos trabao cu e supervision aki, ta hiba nos na menos cupo di trabao na gobierno. Conociendo gobernacion bon nan lo mester tin nan excuus cla caba pakico nan no ta bay reduci cupo di trabao. Pero na AZV si nan lo mester aumenta personal pa por atende e responsabilidad aki, di manera cu e punto aki mester keda resolvi di antemano na un forma satisfactorio.  

Pa e ciudadano tur esaki ta parce di no ta haci diferencia, den e sentido cu con bay bin, ta e mester paga e cuenta aki, independiente di con y ken ta manda cobra. Te na e momento aki ta paga e asuntonan aki di e entrada regular y comun di gobierno central. Loke ta bay sucede awor ta loke a pasa anteriormente caba cu e transferencia di e ‘landsbijdrage’ pa AZV via BAZV. Y di  e manera aki ta continua cu ehecucion di e maneho dirigi na aumenta espacio den presupuesto y manda e gastonan pa e ‘sector colectivo’. Loke ta e caso anto ta cu den su totalidad e sector colectivo aki, cu ta consisti di gobierno central, fondonan grandi manera AZV y SVb y algun sector mas manera Serlimar, conhuntamente ta haya mas entrada pa maneha nan asuntonan. Logico cu tur e entrada extra aki ta origina di e cartera di e ciudadano individual y di sector priva, cu ta bay keda cu menos placa pa consumo.

Tur esaki no ta problema den un ambiente di crecemento significativo di economia. Di e beneficionan extra un parti ta bay pa e sector colectivo aki. E problema ta cuminsa ora tin stagnacion den economia y e cobransa extra aki ta ser kita for di e entrada di e ciudadano cu no ta crece y ta hiba nos na un reduccion den poder di compra total. Na Aruba nos ta hayando e señalnan fuerte cu esaki ta e caso y esaki naturalmente tin su mayor peso riba e entradanan mas abao cu no tin espacio financiero pa dedica na e gastonan extra aki. Pero tambe tin señalnan cu e problema a cuminsa afecta e clase medio tambe, cu a mira su espacio financiero reduci bastante cu e aumento di e limite di salario te na Afl. 85.000 pa prima social y medico.

Finalmente, tur esaki ta bay tin su efecto tambe riba entrada di gobierno di diferente tipo di impuesto cu no ta creciendo y hasta ta bay atras. Esaki, manera nos a yega di señala anteriormente den e editorial aki, ta e caso caba na 2015 unda entrada extra di impuesto di ganashi a yuda yega na un suma total bastante bon pa e aña ey, pero cu ta duna fuerte indicacion di un poder di compra local cu a cay. Esaki por conclui na e aumento limita di BBO, y caida den loonbelasting y impuesto di importacion. Nos ta para na inicio di otro rond di medida scondi?