E noticia no a caba di plama drechi cu gobierno, a pesar di no tin acuerdo cu Hulanda pa paga e 5% priminti na e empleadonan publico y e sector semi-publico, y ya caba sindicatonan ta para cla pa e siguiente ronda di lucha pa haya e restante 7,6% e aña aki ainda. E argumento? Turismo, segun e propio gobierno, ta recuperando tremendamente, surpasando e nivel di 2019, e ultimo mihor aña ‘pre-Covid’. Y si turismo ta recuperando, mas placa ta drenta caha di gobierno, anto tin mas pa paga e empleadonan tambe, berdad? Pa bisa berdad…, no.

No pa defende gobierno, esey nan mes por, pero simplemente pa no perde realidad for di vista; e asunto ta un poco mas complica cu loke e sindicatonan ta pensa. Awor, ningun parti di mundo ta spera analisis profundo di sindicato, y den e caso particular aki tampoco. Pero ban cuminza analiza un poco ta den ki situacion nos ta como pais, promer cu core saca e conclusion cu mester por ta posible pa adelanta e acuerdo, cu ta paga e restante 7,6% otro aña. Nos pais, manera resto di mundo, a pasa den e peor crisis di nos existencia. E crisis di salud ta bao control, pero e crisis financiero no. Nos tabatin debe astronomico caba na 2019, cu tabata requeri accion inmediato di gobierno, cualkier cu lo tabata na timon na e momento ey. Riba esey a bin e alrededor di un mil miyon florin cu a fia di Hulanda pa tene Aruba a flote.

Mientras pa e sindicatonan ta facil pa propaganda nan tesis simplista di ‘tin cen atrobe, nos kier nos parti’, e berdad ta cu en todo caso e aña aki, gobierno lo ta fiando 227 miyon florin pa por cera presupuesto. Esey ta e presupuesto aproba pa parlamento, pero hustamente awor nos Promer Ministro ta na Hulanda pa purba salba loke por salba pa Aruba no haya instruccion di gobierno di Reino pa baha e deficit contempla pa e aña aki. Cu otro palabra, e sindicatonan kier pa gobierno, envez di corta su deficit, pone e placa disponible awor mes pa su empleadonan. Si nos comprende bon: si tin algo mas ta drenta caha di gobierno, promer prioridad ta cumpli cu sindicato? Nos por comprende cu e sindicatonan ta mira e asunto asina, pero otronan lo tin mas problema pa mira e asunto asina.

Kico ta e situacion real di cual nos ta papiando aki? Pa cuminza, tabata logico cu e recuperacion na 2021, pa bon cu e tabata, no a permiti gobierno cobra su parti manera den un aña regular. Esey ta consecuencia di e 2020 catastrofico, cu a haci cu, a pesar di e recuperacion parcial, hopi categoria di entrada di impuesto, a keda limita. Por ehemplo, tabatin ainda hopi menos hende emplea, cu ademas salario mas abao: alrededor di 77 miyon menos cu na 2019. Winstbelasting, cobra riba ganashi mas abao di un aña di crisis: casi 80 miyon menos. Inkomstenbelasting: como 45 miyon menos. BBO: 34 miyon menos. Asina na 2021 gobierno a cobra casi 300 miyon florin menos cu na 2019. Aña 2022 lo bira mihor, si tur cos sigui manera e ta bay te awor, aunke na e momento aki, por ehemplo, ainda tin na SVb na luna di juli 2022 mas di 1100 empleo menos registra cu na februari 2020, net promer cu e crisis di Covid-19 a cuminza.

Kico gobierno mes ta anticipa pa cera e ‘gap’ cu entrada na 2019? Mas o menos 1264 miyon florin, cu ainda ta keda leu di e 1419 miyon cu a cobra na 2019. Esey ta splica cu e deficit e aña aki ta na e 227 miyon menciona. Pero awor e pregunta clave: ta con e sindicatonan por predeci con bon e resto di aña ta bay? Nos tin un crisis mundial cu na cualkier momento por tin un sorpresa desagradable pa nos, cu consecuencia grandi pa posicion financiero di gobierno. Tin un diferencia hopi grandi entre loke nos tur ta spera y loke finalmente por ta e resultado economico, y consecuentemente pa caha di gobierno. Anto e sindicatonan aki ta haya cu nan mester haya un ‘voorschot’ riba desaroyo economico di 2022? Aparentemente nan ta bibando riba un otro Aruba desconoci pa mayoria aki. Si ta bay pa establece prioridad, anto gobierno cu t’ey pa proteccion di esnan mas vulnerable, lo mester cuminza splica nos kico nan ta haci pa e grupo aki. Si asina grave e situacion di inflacion ta, lo no ta mas logico cu mester considera aumenta e bijstand, por ehemplo? Si ta haya cu no ta necesario, anto splica dicon e grupo privilegia cu bon salario, e ambtenaarnan y sector semi-publico, no por warda un poco mas y ta haya cu resto di comunidad mester fia placa pa paga nan loke nan kier.

E problema fundamental ta cu ta gobierno mes a hinca su curpa den e situacion aki. Envez di para firme y bisa sindicato y empleado publico cu e pais ta den crisis, cu ta bay dura varios aña pa por remedia e situacion y por lo tanto nan mester entrega. Pa motibo politico/electoral a bin cu e idea idiota di ‘solidaridad cu Fase’ y awor ta laat pa bisa nan cu nan ta haya dia por atrobe. Goberna significa tambe papia cla; esey no semper ta e caso.