editorial 2_26.jpg

ABB lo mester gara 50 miyon extra for di economia

Realmente e existencia di CAFT riba su mes ya ta un bendicion pa tur esunnan cu ta aprecia transparencia den gobernacion. Sikiera asina mas tempran den e proceso e ciudadano por tin un bista caba kico ta andando den asunto di financia publico y presupuesto. Riba website di CFT (www.cft.cw ) ta disponibel caba e conseho di e organismo aki riba e version definitivo di presupuesto 2016, cual ta actualmente na Raad van Advies y talbes ta yega Parlamento pa fin di luna aki. Ta constata cu despues di e conseho preliminar cu CAFT a duna riba e version preliminar cu nan a haya algun luna pasa, no a cambia tanto y a mantene anto tambe e mesun critica cu CAFT tabatin anteriormente. A resulta tambe cu e bishita di Plasterk reciente tampoco a sirbi aparentemente pa considera e recomendacionnan di e organismo aki y inclui nan den e presupuesto.

Por ehemplo ta constata cu gobierno di Aruba tin un pensamento demasiado optimista pa loke ta desaroyo economico na 2016, y ta recomenda baha  e porcentahe di crecemento di 3,8% te na 3,5%. Na nos opinion esey mes ta hopi optimista ainda  mirando e echo cu segun proyeccion di IMF den nan rapport di e aña aki, ta di spera cu den e añanan cu ta bin e crecemento a base di turismo lo mengua compara cu 2013 y 2014, y cu ningun otro actividad economico mayor nobo na caminda, no por spera un crecemento asina fuerte. Ademas, tirando un bista riba e desaroyo economico di aña 2015, riba cual e editorial aki a caba di publica un comentario, por bien ta cu e bahada den actividad economico ya ta tumando luga awor, mirando e caida den entradanan di gobierno.

Impuesto nobo ABB lo ranca mas.

 Remarcabel ta e comentario tambe di CAFT riba introduccion di e ABB na luga di BBO/BAZV y impuesto di importacion, cu lo mester trece un extra 50 miyon florin den caha di gobierno. Esaki a pesar di e declaracionnan multiple di gobierno cu e impuesto nobo mester ta ‘budget-neutral’. Talbes ta anos tin otro definicion anto di e termino aki… E comentario di CAFT ta indica cu e intencion pa gara mas ta un hecho cu nan no por a haya sa di ningun otro cu no ta di gobierno mes. En todo caso, rancando un 50 miyon extra for di cartera di e ciudadano ta haci cu mas ainda e poder di compra local lo cay, e fenomeno cu nos ta observa tumando luga e aña aki caba. 

CAFT ta mira cu preocupacion cu gobierno, contrario na su mesun intencion stipula den e plan multi-anual 2014 – 2018, awor diripiente no tin intencion at all di baha gasto di personal. Ta berdad cu gobierno a caba di anuncia un buelta nobo di e famoso VUT, cu ta un areglo boluntario, pero mirando e fracaso te awor pa atrae mas empleado publico pa firma bao di e plan aki pa sali for di servicio di gobierno, no ta spera tanto efecto positivo di esaki. CAFT ta ripiti su critica cu e plan original di austeridad ta pone pa 2016 un suma di 90 miyon cu mester corta riba gasto di personal, mientras cu loke ta poni awor ta solamente 5,6 miyon florin na salario y contribucion di dunado di trabao.

Meerjarenraming nobo 2017 – 2020

Tambe gobierno mes a ripara cu e cantidad grandi di medida cu nan mes a propone (e lista di 24) di cual di varios no tabata conoci kico nan lo a bay trece aden, no ta un bon idea. Nan a laga casi tur cos cay pa bin cu un plan nobo pa 2017 – 2020 cu ta encera menos item y cu ta move e asunto hibe den direccion di e periodo despues di eleccion 2017. Manera ta bisa na Hulandes: “wie dan leeft, die dan zorgt” (“esun cu t’ey, su cuenta cun’e”). E base ta poni asina caba pa un siguiente conflicto cu gobierno di Reino, ya cu gobierno di Aruba no ta dunando oido na e recomendacionnan di CAFT pa loke ta su entradanan optimista, su gastonan cu no ta baha y e tardanza cu tin den implementacion di e regimen fiscal nobo, cual lo mester a trece extra placa aden. Realmente por bisa cu CAFT tin critica riba practicamente tur aspecto mayor di e presupuesto. Si no ta bay tin cambio den esaki, den e siguiente buelta di analisis di CAFT, despues cu e presupuesto pasa Parlamento, unda di mes e segunda tanda di e partido na mando lo no contradeci e tanda mayor cu ta forma conseho di ministro na e momento aki, sigur lo bin un conseho negativo  y recomendacion na gobierno di Reino pa duna instruccion na gobierno di Aruba pa cambia nan presupuesto. Esaki lo bay tuma luga den e simannan despues di e eventual aprobacion den Parlamento. Partiendo di e idea cu presupuesto lo keda aproba den december, aña 2016 lo bay habri cu e siguiente capitulo den e storia di conflicto aki.