editorial 2_15_1.jpg

Medionan di comunicacion ta dedicando  masha hopi atencion na e conflicto cu a surgi na e fundacion cu ta dirigi e casnan di anciano na Playa, Savaneta y San Nicolas. Loke a sali afo como un conflicto entre personal y directiva di e fundacion, ta parce di ta hopi mas cu esey so y ta trece nos riba e tereno di maneho general di cuido di nos grandinan awor y den futuro. E impresion cu ta existi ta cu no tin un consenso riba kico ta e metanan a largo plaso di cuido di anciano en general, kico ta e responsabilidad gubernamental den esaki y con gobierno ta coopera den  un forma sensato y realistico cu e actornan priva riba e tereno aki.

Loke nos por observa ta cu,  manera mas tarea riba tereno social o di cuido (medico), cuido di anciano no a cuminsa como un servicio netamente gubernamental, pero tin un presencia fuerte di iniciativa priva aden. Esey no ta descarta cu basta tempran den e proceso, un parti di financiamento ta bin  for di gobierno. Gobierno no ta apoya esaki riba base boluntario, pero mas bien e ta un reconocimento permanente cu esaki ta un tarea necesario di comunidad, pero pasobra tin un partner priva ta encarga cu esaki caba, no ta necesario ni deseabel pa converti esaki den un servicio netamente gubernamental.

Kico mester haci anto pa maneha un situacion asina di e miho manera posibel? Mester diseña un strategia general pa e tereno aki, unda tur actor ta di acuerdo cu e papel cu nan ta asumi. Mira for di banda gubernamental ta importante pa por tin un maneho general cu ta atende e problemanan mayor cu ta bay tin riba e tereno aki. Kico nan ta? Entre otro e necesidad creciente pa e tipo di servicio aki, mirando e desaroyo demografico di nos pais unda aki poco aña nos tin casi un cuarto di nos poblacion ta cay den e categoria di hende di edad. Como agravante ta bin acerca cu e grupo cu ta crece mas rapido ta e categoria riba 75 aña, e grupo anto cu mas lo mester di e tipo di cuido aki.

Tambe mester tene cuenta cu e desaroyo social  di famia mas chikito ta haci cu e tipo di cuido aki lo bira mas dificil,  pasobra no lo tin tanto hende pa brinda cuido den famia mes. Mas cu claro mester stimula mas tanto posibel cu nos grandinan por keda biba cu nan famia. Esey ta miho pa nan y ta de paso mas barata tambe pa comunidad. Mas limita nos por tene e necesidad di cuido intra-mural, miho pa e persona di edad y miho pa nos tur.  Pero, esey no ta kita e tarea di percura pa suficiente cuido di calidad den e categoria aki. Y esey ta haci necesario cu e partnernan riba e tereno aki mester ta di acuerdo cu otro kico e necesidadnan inevitabel ta. Esey ta asina? Aparentemente no, si no nos lo no tabatin e situacion cu nos ta aden awor.

Sin bay asina profundo den e aspecto laboral, e solo hecho cu ta papiando di problema cronico di promocion y renumeracion atrasa ta significa cu tin problema entre e fundacion y gobierno, pa e simpel motibo cu e fundacion dificilmente por implementa un maneho bon di personal sin acuerdo cu gobierno, ya cu ta di esaki e fondonan ta bin pa paga e trahadonan. Anto no tin otro solucion cu mester sinta manera hende grandi na mesa y establece e prioridadnan cu mester tin.

E argumento cu mester tin transparencia riba tereno financiero y administrativo di banda di e fundacion ta un exigencia masha normal pa tur instancia cu ta haya subsidio gubernamental. Lo ta un ayudo si di banda di gobierno tin un cuadro permanente pa e tipo di subsidio y supervision aki cu cual tur mester cumpli. Esey ta mas necesario ainda awor cu tin un ley di supervision pa e institucionnan cu ta duna cuido.

E deseo ministerial di tin representante den e fundacion particular aki por ta parce masha logico, pero ya cu e supervision bao di e ley nobo mester abarca tur instancia cu ta duna cuido, lo ta realistico pa gobierno bay pone representante den cada un? Ta parce mas logico pa  crea e cuadro permanente di supervision financiero, administrativo y medico riba tur instancia cu ta haya subsidio di gobierno y percura pa tur instancia ta cumpli cu e normanan stipula. E mero hecho cu e ministro ta keha awor cu e no tin un bista riba e maneho di e fundacion ta papia pa su mes. Independiente di ken tin culpa o no, por constata cu no tin un cuadro di supervision estableci. Di e manera aki ta bira dificil pa yega na acuerdo riba e necesidadnan di personal di e fundacion, unda a keda un pregunta: no por haya personal adecua o no tin placa pa paga? Tin hopi trabao pa haci ainda.