Editorial

Esaki lo mester ta e solucion?

Den nos edicion di ayera nos a elabora riba varios aspecto di e intencion di ministro encarga cu labor pa aboli e articulo 1613X di nos Codigo Civil, cu ta stipula cu bao di cierto condicion so ta posibel cera un contracto laboral pa tempo defini. Awe nos kier a elabora un poco mas riba e aspectonan, cu e ministro ta señala como positivo pa diferente grupo den nos comunidad, cu segun su opinion lo haya acceso mas facil na trabao cu e posibilidad di un contracto cortico prome, pa despues eventualmente pasa pa un contracto pa tempo indefini.

Den e caso aki nos ta papiando di hende di cierto edad caba (50+), hoben cu deseo di traha pa un periodo cortico, of cu a caba di haci un trayecto special, persona cu a sali for di un situacion di onderstand, y en general hende sin trabao cu a logra haya un empleo, pero unda e dunado di trabao tin un tiki miedo pa compromete pa tempo indefini. Prome cu tur cos, nos lo mester analisa e situacion actual. Awor, ora un trahado haya trabao, esey ta pa tempo indefini, pero tin tambe e dos luna di prueba cu tin den tur convenio di trabao. Como cu e dunado di trabao no tin mas tempo pa observa e trahado, ora e fin di e dos luna ta yegando e mester dicidi kico pa haci. Den caso cu e tin duda cu e persona lo bay sigui presta na un nivel satisfactorio, e por haci uzo di su derecho di retira e persona, sin mester duna cuenta pakico.

Cu e adaptacion di e ley manera proponi, en berdad e dunado di trabao ta haya mas tempo pa custumbra cu e trahado y dicidi si e kier keda cun’e. Pa e trahado e tempo di incertidumbre ta dura mas largo, pero por tin e bentaha tambe cu e no ta haya su mes confronta dentro di dos luna cu retiro, pasobra e dunado di trabao no kier core e riesgo di keda cun’e y bin ripara despues cu e no ta presta na e nivel exigi. Pero, despues di seis o mas luna atrobe e tin e riesgo di perde trabao, esey no ta bay cambia.

Pero, cuanto nos por spera di e reglanan nobo aki? Nan ta bay yuda facilita mas hende trabao, cu awor no por haya? Dificil pa kere, pasobra nos no ta na e momentonan mas facil pa economia en general. Ningun empresa ta bay emplea hende cu nan no mester.

Loke nos no conoce na Aruba ta programa di estimulo unda gobierno por ehemplo ta subsidia parti di salario pa cierto tempo, pa facilita e dunado di trabao emplea hende cu den situacion normal e no lo tuma na trabao. Asina ta amplia e posibilidadnan pa hende desemplea haya oportunidad pa haya experiencia y mehora nan posicion individual. Un programa asina ta necesario, basa riba cual desempleo, si ningun persona ni institucion na Aruba tin e datonan basico pa por bisa algo sensato riba e grado di desempleo? Ki dia nos ta bay drecha esey?

Y si acaso tabatin un necesidad pa un programa asina, di tur manera gobierno no tin recurso financiero pa hinca den nada, anto di kico nos ta papiando? Pero, manera nos a trece dilanti caba, e trahado local cu por haya un trabao pa tempo cortico, ta competi cu e trahado stranhero cu bao di permiso, mester haya un contracto pa tempo indefini? E cambio di ley solamente ta amplia e posibilidad pa emplea e trahado Arubano den un situacion di contracto cortico, pero no ta toca e otro parti di e mercado di trabao unda e trahado stranhero si tin un contracto indefini sigura?

Pakico ta asina dificil pa nos hendenan den puesto di responsabilidad comprende e cos aki? Aki ta unda talbes mester duna e sindicatonan algo di rason. Manera cos ta awor, lo bin mas contracto di corto duracion, pero solamente pa e segmento Arubano di e mercado laboral. Permiti o no permiti contracto di corto duracion, nos tin mas di binti aña cu e problema aki y e no tin solucion, pasobra nos no ta ataca e problema unda e ta. Tanten cu nos ta mantene e situacion unda practicamente no tin labor temporal importa, pero ta e Arubano ta e berdadero trahado temporal, cu of sin articulo 1613X, nos no ta cambia nada.

Den un mercado laboral unda e proporcion di trahado di otro pais ta birando cada bes mas grandi, nos mester por agilisa e parti di trahado di exterior cu ta bin pa tempo cortico y, percura pa nan sali… Den pasado ta e tolerancia di autoridadnan a haci cu trahado stranhero por keda Aruba ora e perde trabao, pa busca trabao y competi asina cu e Arubano sin trabao. No ta cuestion di laga mercado so haci su trabao, sino tambe pa gobernacion percura pa haci esun di nan, y nos ta leu di mira esey.