Ta existi bastante confusion y incertidumbre ainda cerca cunukeronan, varios di nan di antaño, cu no ta consciente ainda di e riesgo cu nan ta coriendo di perde nan tereno, si nan no cumpli cu e proceso di (re-)inscripcion, entama recientemente pa ministro encarga cu Planificacion y Infrastructura.

Recientemente ministerio di Infrastructura y Planificacion a ordena un ronda nobo di inscripcion pa esnan cu ta desea di haya un pida tereno pa agricultura/horticultura, den cuadro di e intencion di stimula produccion agricola den e tempo di crisis aki. Esey sin duda algun tin su bandanan positivo, pero entre e grupo di cunukero di hopi aña, tin varios cu no a capta e mensahe cu nan lo mester re-inscribi pa por haya/keda cu tereno pa planta. Tin varios, y Bon Dia Aruba a papia cu algun di nan, cu ta kere cu nan tin nan asunto bon regla, pasobra nan tabatin nan convenio valido y/o tin renobacion di nan convenio di hopi aña den tramite di renobacion.

Sin embargo, si nos lesa e documentacion riba website di DIP (DIP.aw) bon, ta absolutamente necesario pa participa na e ronda nobo aki, den dos parti, pa por haya/keda cu tereno di huur. Na ningun momento e informacion duna pa e departamento ta papia di e tramitenan manera tabata practica durante varios decada.

E forma den cual esaki tabata tuma lugar tabata den forma di concretisa e convenio di huur den un buki, (di cual algun impresion fotografico), den cual ta describi lo necesario di e tereno cu e persona ta huur, y pa cual periodo (di 5 aña) esaki ta. Si nos a comprende bon, e proceso aki a keda descarta sin cu sikiera a referi na esaki den e informacion nobo.

Asina por sucede cu tin persona cu ta kere cu nan renobacion di huur ta den tramite, pasobra nan a entrega nan ‘huurboekje’ na e departamento pa renobacion di e periodo, mientras cu segun nos evaluacion e informacion duna actualmente ta bisa bon cla cu tur hende mester participa na e ronda nobo di inscripcion aki. Esey ta encera bay online y haci e (re-)inscripcion, paga e Afl. 35 requeri y dentro di 30 dia cu a confirma e inscripcion, mester entrega (online) e restante informacion cu ta exigi. Esaki ta trata informacion kico ta bay produci riba e tereno, etc.

Tambe, den e proceso nobo, si no cumpli tur dos biaha cabalmente cu e (re-)inscripcion manera stipula (online) anto, manera e formulacion di e departamento ta: “Si bo persona no manda un e-mail, manera ta stipula y describi den punto I, bo persona ta duna Directie Infrastructuur en Planning di conoce, cu bo persona no ta interesa den un huurgrond. No lo acepta y/of trata ningun otro forma di peticion.” Aunke por ta posible cu por reta legalmente e forma di proceder aki di e departamento/ministerio, pero caminda hudicial ta largo y ta recomendable pa sigui e proceso indica, pa garantisa tratamento adecua di e peticion.

Tambe a yama nos atencion cu riba e formulario di (re-)inscripcion no tin espacio pa esnan cu pa decadas caba tin un tereno di huur, pa nan yena e datonan (catastral) di e tereno cu nan tin actualmente. Ta e idea pa nan no mag/por pidi explicitamente pa mantene nan tereno? Aki ta falta splicacion di banda di e departamento/ministerio.

Resumiendo, ta recomenda esnan cu tin tereno di huur y cu ta desea di sigui cu esaki, pa nan busca ayudo, di famia o amigo, pa subi internet pa yena e formularionan corespondiente, percura pa e documentonan exigi y corda yena y entrega e di dos formulario tambe, dentro di e tempo stipula. Ademas paga e Afl. 35 cu via online banking.

Nota di redaccion:
E asunto aki ta haci nos corda e problema cu a surgi na Bonaire algun aña atras, tempo cu e Hulandesnan a dicidi di nochi pa mainta pa descarta completamente pago di pension y bijstand via caha. Tur hende mester a percura pa bay online banking, siendo cu mayoria di e ancianonan y hende di poco recurso no tabatin e medionan pa paga e infrastructura digital aki. Protesta cerca Ombudsman a hiba na critica fuerte riba gobierno (Openbaar Lichaam Bonaire) di banda di Ombudsman, cu consecuencia cu gobierno mester a reconoce nan eror di no duna e grupo vulnerable aki tempo pa adapta y a haya su mes obliga di habri loket atrobe. Por ta cu ta p’esey Aruba ta tende lema y consigna bunita so di un Ombudsman, pero den practica nada?