image.jpeg

Un biaha mas nos por ta testigo di e esfuersonan di nos ministro encarga cu Enseñansa pa drecha cos. Pero su intento, cu sigur ta di bon intencion, lo no ta fructifero si no por crea e demas condicionnan cu mester pa esaki bira realidad. Na e momento aki e ministro ta hibando dos bataya pareu, un cu tin di haci cu e entrada di alumno di scol basico den Ciclo Basico di HAVO/VWO, y e otro ta e intento pa mehora prestacion na scol basico mediante abolicion di e fenomeno di ‘keda sinta’. Manera semper, caminda pa cielo ta pavimenta cu bon intencion, pero laga nos mira kico ta necesario pa logra esaki.

No mucho tempo pasa nos ministro a ordena tambe e introduccion di e prueba final nacional pa tur scol basico, pa asina cuminsa crea un criterio fiho y uniforme pa evalua henter e poblacion di nos scolnan basico. Riba su mes un bon iniciativa, pero manera nos a señala, falta hopi mas pa e medida aki por tin su maximo efecto y realmente sirbi como un instrumento valido di evaluacion. Loke e ministro ta anunciando awor, ta parce un continuacion di ataca y mehora cierto proceso den e scolnan basico, cu bista riba miho prestacion na nivel general. Esey ta, atrobe, loke nos ta deduci cu mente positivo den tur esaki, pasobra e anuncio ta carece di un strategia cla y bon defini. Al menos, den prensa nos no por haya esaki.

Pa loke ta e intencion di cuminsa un ‘proyecto piloto’ na e scolnan basico publico cu e abolicion di ‘keda sinta’, nos lo no ta e prome pais na mundo cu ta haci esey, y e ultimo probablemente tampoco. Pero nos mester ta consciente cu esaki no ta nada mas cu e medida ‘tecnico’ cu no ta toca e contenido di e proceso. Kico ta e bentaha di un cambio asina? Bo ta libra e sistema di e recursonan extra cu mester destina na muchanan cu ta keda mas largo den e sistema (6 aña). Esey ta un simpel constatacion cu nos ta economisa di e banda ey. Pero kico ta pasa cu e problema cu bo ta ‘pusha manda’ pa e siguiente nivel?  Con bo ta atende e problema aki anto? E palabra ‘magico’ cu a cay ta ‘remedial teaching’: e introduccion di maestro extra destina na mehora prestacion di alumno cu problema specifico, banda di e curriculum normal di e aña escolar. Esey ta factibel? Atrobe nos lo no ta e prome nan pa haci esaki; tur cos cu nos por purba nan a yega di haci’e caba den otro pais. Pero e ora nos ta papiando paisnan unda nan ta dispuesto di hinca balente mas placa den enseñansa compara cu e miseria cu nos ta invertiendo cu di baina ta yega na e minimo cu Nacion Uni ta recomenda pa tur pais (6% di GDP). Si e ministro encarga awor ta sali pa defende su cartera y ta exigi di su coleganan cu ta pone e fondonan disponibel pa esaki, e lo gana hopi na credibilidad. Anto nos tin un pregunta concreto: algun luna pasa caba e “wenselijkheidsbegroting” 2017 mester a keda entrega. Kico a pone caba eyden pa cubri gasto di e plannan aki? Si e ministro a haci su trabao bon esey ta contempla den su presupuesto y anunciando esaki awor ta e miho forma pa haya apoyo pafo di conseho di ministro, pa evita cu ora cuminsa corta, su coleganan cu ta ‘rank’ mas halto den partido ta pasa su dilanti atrobe.

Ban sigui papia contenido… Nos di ningun manera ta desea di culpa e ministro actual pa e problemanan enorme cu tin cu ta stroba nos pa mehora calidad y efectividad di nos enseñansa. E serie infinito di obstaculo, cuminsando cu e problema di idioma, calidad di maestro, calidad di curriculum y metodo di duna les, material auxilia ausente, etc., no ta e ministro a inventa nan, pero nan t’ey manera un sero grandi nos dilanti. Ta indispensabel cu ta bin meta fiho pa cada aña escolar, pa e maestro regular y e remedial teacher sa den ki direccion nos ta trahando, den cada aña! Ta imposibel sigui desperdicia recurso caro, cu ta nos placa di belasting, pa mantene un enseñansa unda cada ken ta parce di ta haci loke nan kier. E departamento di Enseñansa mes ta e refleho bibo di e libertinahe cu ta existi unda ningun hende por bisa ta cuanto diferente proyecto tin pa traha riba tal o cual aspecto di enseñansa, sin coordinacion pero mas bien como ‘baby’ di tal o cual funcionario. Ken ta trece orden den e ‘gallinera’ aki?

Finalmente, tocante e problema di e multiple criterionan pa entrada di HAVO/VWO: shonnan, ta fin di mei anto ainda boso no a caba di delibera riba e asunto aki? Di mes e mester bay pa otro aña, pasobra ta con ta bay introduci esey pa e aña aki ainda? Si ningun hende no sa traha segun e calendario escolar sikiera, ta con ta pretende di mehora algo den enseñansa?