editorial 2_15_1.jpg

Diripiente, cu gobierno bisando cu nan no ta na altura di e asunto aki, a sali e noticia di un ferry Venezolano planea pa inicia servicio na october venidero. Segun e compania mes, tur cos ta cla cu e autoridadnan concerni na Aruba. Un pa un, e autoridadnan, di transporte y husticia por ehemplo, ta desmenti di tin algun informacion di e caso. E pregunta ta cu ken si nan a papia, pa por tin e siguridad cu nan por cuminsa aki un luna caba. En todo caso, esey no ta cambia nada, den e sentido cu si no tin un estudio adecua haci pa por conclui cu tin un ‘business case’ solido aki, anto mester hacie awor. Tambe naturalmente nos tin otro aspecto pa contempla, manera e situacion social y politico di e momento na Venezuela, cu lo trece cierto riesgo grandi pa siguridad na nos pais.

Prome anto e caso economico. Hopi aña pasa Aruba tabata dispone di  e facilidad di un linea di ferry Venezolano, cu tabata conecta nos isla cu tanto Venezuela como Curaçao. E barco cu tabata uza no tabatin tanto velocidad, haciendo e biahe algo costoso na tempo. Pero esunnan cu ta corda esey, tabata fada tambe di e duracion di e control di aduana y inmigracion. Esey no solamente na Venezuela, pero tambe na Aruba y nos hermana isla. Sinembargo, a pesar di e inconveniencia aki, tabatin bastante turismo entre e islanan y Venezuela cu e facilidad di bo mes vehiculo. Importante tabata tambe cu tabatin bastante trafico di carga cu tabata uza e ferry pa hiba mercancia entre e diferente hafnan.

Tanto aña despues nos lo mester haci un analisis completamente nobo pa mira si transporte di mercancia ta ‘make sense’. Pa loke ta Venezuela mes nos mester ta bastante cuidadoso, pasobra cu e caida casi total di produccion manufacturera na e pais aki, no tin tanto di ofrece na nos economia. Durante ultimo añanan Venezuela no ta figura entre e partnernan comercial regional importante pa Aruba. Despues di Merca y Hulanda, nos partnernan comercial regional ta Antias (Curaçao),  Panama y Colombia. Venezuela no ta ni aparece den e prome 10 partnernan comercial di Aruba pa loke ta importacion. Como cu exportacion for di Aruba mes ta un fraccion di loke nos ta importa, ta di supone cu practicamente nada ta bay Venezuela. Ta keda anto turismo, di ambos banda. Interes den turismo for di Aruba pa Venezuela ta actualmente minimo, mirando e situacion di insiguridad cu ta reina den henter e pais. Turismo di Venezuela pa Aruba lo por conta cu mas interes, ya cu por trece nan mes vehiculo y cumpra hopi mercancia pa bay bende na otro banda. Esey lo por tin algun ‘spin off’ pa comercio local cu asina ta probecha e falta di tur tipo di necesidad basico na Venezuela.

Esaki lo significa cu lo tin un oportunidad di transporte y biahe cu ta keda probecha solamente di un banda, loke ta trece duda caba den e factibilidad economico di e proyecto. Pero esey ta nan riesgo comercial, nos por bisa.

Otro asunto importante ta e riesgo di siguridad cu nos pais ta core, na momento di habri un canal di transporte cu un pais den un crisis asina profundo. Naturalmente cu e pais tin añanan den crisis caba, pero nada a drecha y e momento di algo mas grave ainda ta yegando mas cerca. Esey ta obliga autoridadnan hudicial di nos pais pa actua cu gran cautela, ora ta trata di habri e tipo di acceso aki na nos pais. Pero e tramitenan oficial relaciona cu entrada y salida di nos pais no ta concerni esey so. Garantisa un tempo cortico den haf prome cu e barco por sali atrobe, ta exigi di por conta cu suficiente personal di inmigracion y aduana. Esaki ta conta tambe pa e ferry cu mester bay core entre e islanan y cu no ta contempla directamente e ruta pa Venezuela. Si no por cumpli cu esaki y despues di un biahe relativamente cortico tur pasahero ta bin muri dilanti e autoridadnan aki, e no tin sentido cuminsa mes cu e proyecto di ferry, cu ningun.

E pregunta grandi lo ta con gobierno lo bay responde riba e necesidad di mas personal na e cuerponan uniforma envolvi, si presupuesto ya no ta cumpliendo cu e normanan di reduccion di personal planifica. Esaki lo por  solamente si e beneficionan directo y indirecto di e transporte nobo aki ta asina grandi, cu gobierno tambe ta probecha via mas entrada (di impuesto).  Pero, pensando henter e asunto aki bon, nos no mester lubida cu dentro di poco nos por tin pa basta tempo, miles di trahado Venezolano na Aruba, cu lo ta desea di regresa nan pais mas regularmente y lo kier haci uzo di nan propio transporte. Esaki naturalmente si e plan pa transforma e refineria bieu den un facilidad di mehora crudo keda implementa. Anto ta resulta cu Aruba no tin e miles di personanan pa haci e trabao. Ta esaki ta loke no ta conta nos?