E siman aki delegacionnan di e cuatro parlamentonan di Reino ta reuni na Sint Maarten. Aunke e tema di un “areglo pa atende cu conflicto entre paisnan di Reino” no ta riba agenda, no tin duda cu e lo ta topico di discusion entre miembronan di e parlamentonan.

Aunke Statuto ta reconoce un areglo di conflicto, e discusionnan riba e tema aki a bolbe cuminsa cu e aprobacion di e mocion pa crea un “areglo pa atende cu conflicto” di e miembronan di AVP Juan David Yrausquin y Rene Herdé den parlamento Hulandes na 2010. Te awe sinembargo no a yega na un areglo. Motibo principal ta cu gobierno di Hulanda ta contra di un areglo realmente independiente cu ta dicta solucionnan pa conflicto cu ta obliga tur gobierno di e cuatro paisnan pa cumpli cu ne. E ultimo concepto di ley pa un areglo di conflicto cu gobierno Hulandes a presenta algun luna pasa ta otro prueba cu gobierno Hulandes no ta cla pa un areglo independiente. Ata aki un analisis di e concepto di ley aki.

Deseo di parlamentonan di Reino

E concepto di ley nobo no ta cumpli cu e deseo y acuerdo entre e cuatro parlamentonan di Reino pa un ley cu ta cumpli cu tres principio: 1) un organo independiente; 2) cu ta trata conflictonan riba asuntonan strictamente legal di Statuto y 3) cu ta tuma decisionnan cu gobiernonan di tur cuatro pais ta obliga di respeta y cumpli cu ne. Tweede Kamer di parlamento Hulandes tambe a aproba un mocion di Roelof van Laar na 2015 pa crea un areglo cu tur e principionan aki.  Raad van State, e organo di conseho principal di Reino tambe a sugeri pa traha un areglo cu e tres principionan aki.

Concepto 2018

Na 2015 gobierno Hulandes a nenga un concepto di ley di parlamentonan di Aruba, Corsou y St. Maarten pa un areglo pa soluciona conflicto entre paisnan di Reino cu ta cumpli cu tur tres e principionan menciona. Gobierno Hulandes a presenta un propio concepto di ley na 2015 cu no tabata cumpli cu e tres principionan aki. E ley ey a ni yega parlamento Hulandes! Na november 2018 gobierno Hulandes a bolbe presenta un concepto di ley, cu atrobe no ta cumpli cu e tres principionan. E concepto di ley nobo di Hulanda no ta regla cu decisionnan di e organo independiente (=Raad van State) ta mara gobiernonan di e cuatro paisnan!Al contrario. Raad van State tin mag di duna conseho riba un conflicto, pero ta gobierno Hulandes/di Reino ta dicidi si ta ehecuta e conseho di e organo. Mester corda cu gobierno Hulandes/di Reino lo ta parti di cualkier conflicto entre paisnan di Reino y gobierno di Reino. Kier men cu gobierno di Reino mes lo ta hues den un conflicto cu e mes ta envolvi aden.  Esaki kier men cu no ta trata esunnan envolvi den un conflicto igual manera si ta e caso den corte di husticia.

E argumento cu e concepto di ley ta adopta dos di e tres principionan di un bon areglo y p’esey mester ta contento, no ta valido. Tur tres principio mester ta inclui pa e areglo ta completo y independiente! Un bicicleta por tin hopi diferente piesa, pero sin wiel e no ta completo. E no ta core!

E proposicion di Hulanda no ta crea un areglo pa soluciona conflicto den forma independiente, pero e ta un extension di e proceso di tuma decision den Conseho di Minister di Reino. Den e concepto di ley aki ta e Conseho di Minister di Reino cu ta manda pidi conseho riba un conflicto na Raad van State (=e organo independiente). Ta e Conseho di Minister di Reino cu ta ricibi e conseho y ta e Conseho di Minister di Reino cu ta dicidi si ta cumpli cu e conseho di Raad van State. Ta Conseho di Minister di Reino ta hasta dicidi si ta publica e conseho di Raad van State pa tur hende por lesa! Kier men no tin nada di un areglo independiente pa soluciona conflicto!

Oportunidad perdi

Un bon areglo pa soluciona conflicto lo trece trankilidad den Reino, ya cu e ta crea e situacion cu ora tin diferencia di opinion, por haya un veredicto independiente cu ta mara tur hende na dje. Mescos cu un corte di husticia. E concepto di ley nobo no ta haci esaki. Door di esey ta tira e oportunidad afo pa crea e trankilidad necesario y di crea confiansa nobo den Reino. E ultimo speransa ta cu parlamentonan di Aruba, Corsou y St. Maarten por bolbe convence parlamento Hulandes pa exigi pa tur tres principio cu a acorda algun aña pasa keda e base di cualkier ley nobo pa un areglo di conflicto. Ban wak si parlamento Hulandes mes ta keda para pa e principionan cu nan a acorda!