editorial 2_15_1.jpg

Loke a dal Aruba antayera no por registra riba escala di Richter. Pasobra e ta di otro indole y tambe pasobra su magnitud ta mayor. Talbes nos tabata mester di e sacudi aki. Un ‘wake up call’ cu tabata di yega di basta dia caba. Mientras cu autoridadnan ta reacciona manera cu ta un boa a cay den cas di galiña, parlamento tambe a cuminsa move. Hasta e interogacion di ministro encarga cu Infrastructura mester a hala un banda ayera pa por tene un reunion di emergencia cu ministro di Husticia y e autoridadnan concerni.

E ministro den su introduccion cortico a toca un par di aspecto clave, cu sin embargo no ta haya e atencion (y inversion) mereci. En general e tin rason ora e bisa cu frena criminalidad ta cuminsa añanan atras, invertiendo den e cosnan cu ta absolutamente necesario: un sistema solido di cuido y educacion pa tur hoben. Esey na prome luga no ta asunto di cartera di Husticia, pero nan mester ta envolvi si. Y ta aki unda nos ta fayando. Programa di atencion escolar despues di merdia cu nunca a haya e ampliacion cu e tabata mester y merece, di e mesun gobierno cu a bin cun’e. No tin ‘rocket science’ aki, practicamente tur pais ta consciente di esaki. No ta na Aruba so tin un cantidad di mucha descuida den oranan di atardi pasobra e mayornan ta traha y no a yega cas ainda. No ta na Aruba so tin cantidad di drop out cu no ta haya atencion ni trabao y ta subi caya. Pero ora gobierno ta gaba cu nan mester a inverti den cantidad di cos, te trece nos na rand di abismo financiero, no ta den e cosnan aki nan a inverti.

Y riba e tereno cu si ta toca Husticia directamente tampoco a haci loke mester a haci. Na ultimo ora nos ta tende di e ministro cu e lo mester di dies miyon florin extra pa haci loke e mester haci, pero no ta e mes un aña pasa a entrega tres miyon di su presupuesto? Logico cu el a haya e pregunta si e suma aki ta hinca caba den presupuesto 2017 y si e por specifica na kico ta bay gasta e placa aki. Ministro a contesta cu e mester por lo menos e 10 miyon aki pero no a bisa nada di presupuesto.

Un observacion hopi valioso por cierto ministro di Husticia tabatin pa e audiencia den sala di parlamento: segun estadistica (cu ningun di nos a yega di mira) ta comproba cu e gran mayoria di stranhero cu ta yega Aruba y ta comete crimen, no ta drenta como ilegal via costa, pero ta cana drenta como turista! Esey significa cu nan ta registra na Aruba, pero cu naturalmente na e momento ey autoridadnan no ta na altura di nan antecedente criminal ni nan plannan pa comete delito na Aruba. Pero ta un realidad grandi cu nos autoridadnan no ta uzando e base di dato aki na forma efectivo y loke ta haci mas falta ainda ta cu no tin un ‘follow up’ despues cu e hendenan aki ta na Aruba. Es mas, manera nos por a tende di e hefe di emigracion algun tempo pasa, ta te ora e persona aparece pa sali for di Aruba nan ta ripara cu e tabata algun tempo ilegal aki. No tin hende tampoco pa cana busca e ilegalnan aki, ya cu apenas tin personal pa cubri e servicio regular di inmigracion na frontera. Bon pregunta pa haci na ministro: inmigracion a yega di haci un resumen di tur e hendenan cu ta yega Aruba y cu no a sali? Tur sistema digitalisa mester por duna e contesta aki y despues por compara cu Dimas!

Aduana ta den mesun situacion. Awor no mas ta conta atrobe  cu un scanner na Barcadera pa carga den container. Na aeropuerto ta un aparato tin pa scan maleta y loke ta sucede regularmente ta cu e cuerpo aki ta laga tur hende pasa, of nan ta molestia un local cu un maleta, mientras cu stranhero ta cana pasa cu mas di cuatro, cinco maleta sin controla. Anto nos ta haya straño cu tin cantidad di arma den e luga aki?

Tambe ministro a toca e punto di persona cu ta para garantia pa un cantidad grandi pareu. Aki ta algo cu nos no ta comprende: mester ta facil pa stipula cu cada persona local no por ricibi mas di uno o dos persona pa aña como garante. Cu e ministro ta bisa cu tin hende ta haci negoshi cu garantia ta un berguensa pasobra e mester preveni esaki facilmente, cu e medionan disponibel, si e deseo t’ey. En total, ta bon cu ministro a bin duna cuenta den parlamento, pero ta keda inaceptabel cu si e incidente lamentabel no a tuma luga, nos lo no a haya informacion. Awor por mira e consecuencianan di un maneho financiero iresponsabel, unda ta resulta cu no tin espacio financiero pa atende e necesidadnan aki, pasobra gobierno a uza esey caba pa otro cos.