editorial 2_15_1.jpg

Drentando e ultimo dianan prome cu e fecha final di 31 di maart vence, tin ainda un incertidumbre grandi si ta bay logra un convenio pa reapertura di e refineria. Esey riba su mes no ta problema. Miho incertidumbre cu core drenta un aventura cu a lo largo no ta conveni Aruba. Y esey ta e peligro cu ta presenta awor: un wega di poker entre dos partido cu tur dos kier e deal, pero no tur dos por sali mes beneficia. Realmente nos mester papia di tres partido, pasobra di e asunto cu Valero no ta regla ainda tampoco. Ban purba pone e situacion cu e cartanan di cada hungado den perspectiva.

Citgo/PDVSA tin mester urgentemente un solucion pa nan necesidad di haya nafta y crudo liviano pa mescla cu nan crudo ultra pisa. Cu un produccion cada bes mas dependiente di crudo di  Orinoco, esaki ta un urgencia grandi, pasobra henter e exportacion (y importacion) di e pais ta depende di esaki. Es decir, no ta cuestion di sobrevivencia di PDVSA sino di henter e pais. Citgo riba su mes ta opera bon y tin un mercado stabiel pa su productonan. Loke ta hinca nan den problema ta e prestamonan enorme cu nan a cera den ultimo añanan pa pasa pa un gran parti como dividend na PDVSA, cu a pasa esaki pa gobierno di Nicolas  Maduro haya gasta den e pos sin fondo cu yama gobernacion di Venezuela. Fia mas ainda a bira dificil, por lo tanto traha deal cu Aruba pa financia un rehabilitacion di casi mil miyon dollar ta parce ‘one bridge too far’. PDVSA  ta purba saca lo maximo di Citgo na cash, pa por continua su operacion. Den e  situacion dificil cu nan ta aden, no ta pornada a pasa e posibel deal cu Aruba pa sucursal Citgo, pasobra PDVSA mes na e momento aki no por financia nada.

Valero ta e partner trankil den henter e asunto. Nan ta propietario di un negoshi cu parcialmente bal placa (transshipment, distribucion di producto na Aruba) y no tin pura. Cu e plan di gobierno pa tuma over e refineria cu tur su riesgo y responsabilidad, ta gana so nan por gana. Y si cos bay malo, nan por djis desmantela.

Por ultimo, e partner mas vulnerable, gobierno (y Pais Aruba). A pesar cu Citgo/PDVSA tambe ta desea e deal, esun mas desespera pa yega na un acuerdo ta gobierno di Aruba, y e otro partidonan sa esaki. Y asina nan ta den e posicion mas dificil, pasobra e otronan por exigi. Kico por ta loke por exigi? Den e caso di Citgo, e posibilidad pa start up cu un inversion minimo – cu no ta e suma grandi di casi 900 miyon dollar – pa djis produci e nafta cu tin mester inmediatamente. Promesa di un refineria ‘berde’ por keda na promesa, si no tin condicion skirbi den piedra pa esaki.

Aparentemente, e Venezolanonan a exigi mas ‘collateral’ den e asunto. Ta parce cu nan tin nan bista riba e haf di San Nicolas pa desaroya un terminal di  container internacional, incluyendo e autoridad portuario. Te awor ainda gobierno no a contesta riba e inkietud aki, cu a keda vocifera pa Camara di Comercio tambe. Pakico Citgo/PDVSA no ta contento cu haya e propiedad den lease y kier mas cu Valero tabatin, siendo propietario? Tin plan adicional cu e tereno di e refineria cu ta bay mas leu cu solamente explota e refineria y e transshipment?

Si Venezuela – y PDVSA/Citgo – nan problema no ta aki dos aña, ora e refineria cuminsa opera como ‘upgrader’, sino con nan mester sobrevivi awor, e pregunta ta ki balor un deal awor por tin, si dia mester cumpli cun’e, aki dos aña, henter e situacion politico, economico y social di Venezuela, inclusivo esun di PDVSA, por ta asina diferente cu e acuerdo cu Aruba no bal e papel cu a pone ariba.

Aruba por bira victima di e desesperacion di gabinete Eman pa yega na un deal ‘no matter what, or how’, pa evita cu mas laat den aña nan mester bin cu medida pa coregi rumbo di finanza publico. Esey ta conta di un banda pa e deal cu Valero, unda gobierno lo por tuma over tur posibel responsabilidad pa daño ambiental. Tambe por ta den e deal cu Citgo, unda nan tambe por keda exonera di responsabilidad pa daño ambiental futuro cu ta keda completamente pa e propietario cu ta Aruba.

E  problema grandi ta cu ora gobierno yega na un acuerdo, ya ta laat pa coregi rumbo. Cu tur fraccion den parlamento ansioso pa mira un deal, e afan pa paga bon tino kico ta firma, por ta minimo. Y si acaso oposicion no ta di acuerdo mes cu tur e condicionnan, gobierno tin un mayoria comodo na su banda pa pasa cualkier convenio. Asina ta, ora anuncia un di e dianan aki cu tin un acuerdo, no mester canta gloria, pero exigi pa sa den detaye kico e deal ta encera.